Willekeur regeert in reactie- en discussieplatforms.

In tegenstelling tot Annieke Kranenberg, de huidige Ombudsvrouw van de Volkskrant, was haar voorganger Thom Meens bepaald niet ‘His Master’s Voice‘. Hij was dan ook niet ‘hand-picked’ door hoofdredacteur Philippe Remarque maar moest van hem juist plaatsmaken voor Kranenberg. Na het vertrek van Thom Meens werd de wekelijkse column van de Ombuds-m/v van de Volkskrant volumineuzer maar verloor aan inhoud, kracht en betekenis. Bij Meens ging het tenminste nog ergens over. Zoals, bij voorbeeld, over de vraag of reageerders vrijheid van meningsuiting hebben in de reactie- en discussieruimte op de website van de krant en wie er de baas was van de (door hoofdredacteur Remarque verdonkeremaande) Volkskrant Weblog.

Op 12 april 2008 had de column van Thom Meens als titel ‘Wie is de baas op en van het Volkskrantblog?’. Op deze vraag kwam in het stuk geen antwoord, omdat volgens Meens de willekeur regeerde op het Volkskrantblog. Zelf had ik inmiddels ervaren dat dit ook gold voor de reactie- en discussieruimte op de website van de Volkskrant. Ombudsman Thom Meens brengt dit in zijn stuk ook ter sprake.

De column van Thom Meens was voor mij de aanleiding om een klacht bij de Raad voor de Journalistiek in te dienen vanwege de willekeurige verwijdering van mijn reactie op een hoofdredactioneel Commentaar van de Volkskrant.

VK Ombudsman Thom Meens had geschreven:

“Een blogger gebruikt zijn door de Volkskrant gefaciliteerde blog om een verslaggever van een weekblad uit te maken voor ‘domme lul’. Die vraagt daarop de redactie de bijdrage te verwijderen. Zij weigert dat met de volgende redenering: “U verwacht dat wij actie ondernemen om dit bericht te verwijderen. Conform de gebruiksvoorwaarden van het Volkskrantblog dient u eerst contact op te nemen met de auteur van het betreffende bericht. Pas als hij weigert om zijn bericht aan te passen of te verwijderen, zullen wij in actie komen.”
   De redactie vervolgt: ‘We zullen in dat geval onderzoeken of uw klacht terecht is, en indien nodig de auteur verzoeken zijn bericht aan te passen. Weigert hij, dan zal de redactie dat voor hem doen, en hem tevens een tijdelijke of permanente schorsing opleggen.’
   De klager is het niet eens met die redenering. Hij stelt: ‘In mijn ogen kunt u zich niet verschuilen achter deze ‘gebruiksvoorwaarden’. Ik word beledigd op een podium dat u aan deze weblogger biedt en neem aan dat u geen vrijplaats wilt bieden voor ongefundeerde scheldpartijen. Het lijkt mij dat u in eerste instantie contact dient op te nemen met de bewuste scribent en niet ik.’
   Daarmee is de redactie het niet eens. Die zegt dat het fundament onder het Volkskrantblog is dat bloggers ‘eigenaar’ zijn van hun eigen weblogomgeving. Dat betekent dat zij ook als eersten moeten worden aangesproken. De verantwoordelijke chef geeft wel toe dat er sprake is van een ongeoorloofde belediging en stelt: ‘Wij zullen onmiddellijk tot verwijdering overgaan als de auteur dat zou weigeren. Maar we zullen niet contact met hem opnemen als u dat niet eerst zelf doet.’
   Omdat hij de belediging snel van het blog weg wil hebben, zwicht de klager en mailt met de blogger. Die haalt de belediging weg, maar wordt vervolgens alsnog van het Volkskrantblog gegooid, omdat het niet de eerste keer is dat hij scheldt.
   Voor de duidelijkheid over het Volkskrantblog was het beter geweest als de klager niet overstag was gegaan en naar de rechter was gestapt, want ik denk dat hij een sterk punt heeft.
   Kan de redactie wel stellen dat bloggers eigenaarsrechten hebben op hun blog, als ze tegelijkertijd de mogelijkheid houdt en gebruikt om bloggers te schorsen of blogs te verwijderen? Ben je dan eigenaar van je blog, of ben je (hooguit) pachter: jij doet het werk, maar een ander is de baas.
   De chef vergelijkt het blog met providers – die stellen ook ruimte beschikbaar – en voert aan dat juristen van de Volkskrant zeggen dat de gekozen constructie deugdelijk is. Mensen kunnen eigendomsrecht hebben op het blog, terwijl de redactie zich het recht voorbehoudt te redigeren.
   Op mij komt dat ongeloofwaardig en juridisch slecht houdbaar over. De Volkskrant faciliteert het blog en biedt ruimte op haar website. Betekent dit dan niet automatisch dat de hoofdredacteur ook verantwoording draagt voor wat zich afspeelt op dat blog?
   Volgens mij vindt de redactie dat eigenlijk ook, want anders waren de spelregels, het toezicht en het modereren niet nodig. Wie geen verantwoordelijkheid draagt, hoeft niet te modereren: die kan alle bagger, beledigingen en gescheld gewoon laten staan.
   Maar als de redactie wel verantwoordelijkheid voelt voor wat onder haar vlag op de website verschijnt, waarom moet de beledigde dan eerst zelf naar de blogger gaan om genoegdoening te eisen? In de spelregels (opgesteld door de redactie) staat dat beledigen niet mag. Iemand een domme lul noemen, lijkt mij een evidente belediging. Waarom grijpt de redactie dan niet zelf in? Het is toch in strijd met de spelregels?
Bijkomend is de vraag of er met twee maten wordt gemeten. Lang niet alles wordt ontdekt en dus ook niet verwijderd. Daar komt bij dat deelredacties ook zelf modereren en bijdragen verwijderen.
   Zo is zonder overleg of waarschuwing een bijdrage verwijderd, waarin een columnist van de krant uitvoerig gemotiveerd een lobbyist werd genoemd. Ik weet niet hoe valide de motivering was, maar mag een lezer dat niet opschrijven? Volgens de redactie niet. Beledigend, het moet weg, luidde de redenering. Hier greep de redactie wel zelf in.
   Is iemand een lobbyist noemen erger dan iemand zonder aanleiding een domme lul noemen? Ik zou het toejuichen als hierin meer duidelijkheid komt, liefst nadat iemand, die zich beledigd voelt op het blog, en in de kou gelaten door de redactie, naar de rechter stapt. Dan weten we echt waar de grenzen liggen van het blog en de verantwoordelijkheid van de redactie. Tot het zo ver is, lijkt het alsof de willekeur regeert.” 

Thom Meens,
Ombudsman van de Volkskrant.

Geachte Ombudsvrouw, geachte heer Brill,

Paul Brill schreef in zijn zoveelste column over Iran:

“En ja, gehoopt moet worden dat spionnen en saboteurs erin slagen om het Iraanse wapenprogramma tenminste voor een paar jaar te ontregelen”.

(Zie: ‘Voor druk op Iran is lange adem nodig’, VK 21 jan 2012.)

In de daarvoor bedoelde ruimte op de website van VK Opinie schreef ik hierop de volgende reactie:

“Dat ‘ontregelen’ waar Brill zijn hoop op vestigt, is een Israëlisch eufemisme voor buitenrechtelijke liquidaties en andere terroristische acties.”

Deze reactie is nu echter al drie keer zonder opgave van reden door de redactie geweigerd, terwijl andere reacties wél werden geplaatst.

Deze willekeurige censuur is een inbreuk op mijn vrijheid van meningsuiting binnen de kaders van (Grond)wet, fatsoen en gebruiksvoorwaarden. U en andere redacteuren van de Volkskrant vinden dat misschien wat overdreven, maar journalisten kijken nu eenmaal wat anders aan tegen de democratische rechtsstaat dan gewone burgers die zich niet kunnen beroepen op een – wél onaantastbare – persvrijheid.

Hoe staat het ondertussen met teksten van mijn VK Weblog ‘Donqui’? Zij die nog steeds intact en – zo ja wanneer en hoe mag en kan ik daar zelf weer over beschikken?

[Geen reactie van de Volkskrant.]

Van: Robert van Waning
Verzonden: woensdag 18 januari 2012 15:34
Aan: ‘opinie@volkskrant.nl’ ; ‘VK Ombudsvrouw’
Onderwerp: VK Opinie: Is Koning Willekeur weer terug van weggeweest?

Geachte Redactie en/of Ombudsvrouw

Kunt en wilt u mij vertellen waarom mijn reacties op het artikel van Frits Bolkestein niet zijn geplaatst en  die van ‘Dirk-Jan’ wél? Het gaat om het artikel

Bolkestein: ‘De EU moet zich niet afkeren van Israël’ (VK Opinie, 18/01/2012.)

Ik schreef hierop vanochtend de volgende twee reacties:

“Bolkestein vraagt waarom de door Israël verdreven Palestijnen niet in de Arabische landen zijn opgevangen en geïntegreerd? Dat is omdat zij naar hun eigen land, dorpen en huizen bleven verlangen en daarheen ooit wilden terugkeren. Dat is toch niet zo raar en verwerpelijk? Integendeel: het is een fundamenteel recht dat door Israël werd – en nog steeds wordt – geschonden. Ik dacht altijd dat Bolkestein als echte liberaal heilig geloofde in recht, rechtvaardigheid, vrijheid en zelfbeschikking. “

“De [voor]geschiedenis van Israël wordt iedere keer weer verteld. Nu weer door Bolkestein. Afhankelijk van het belang dat daarmee wordt gediend, worden verschillende accenten gelegd, bepaalde gebeurtenissen ‘vergeten’ en vaak ook glashard gelogen. Bolkesteins weergaven van de Balfour verklaring en Israëls aanbod zijn – zacht gezegd – onvolledig. Zo is erkenning van de staat Israël niet hetzelfde als erkenning van Israël als Joodse staat [en daarmee o.a. afstand doen van het mensenrecht  van terugkeer.”

Deze reacties werden echter om onbekende – en mijns inziens onverklaarbare – redenen niet geplaatst, maar die van ‘Dirk-Jan’ van 13:45 uur wel:

Dirk-Jan
“westers idealisme”. Ah, en dat komt van een politicus uit de stroming die het geen zier scheelt dat we alles dat geld oplevert naar elders exporteren (graag ook bommen en granaten) en ons om gerechtigheid en mensenrechten elders niet bekommeren. . Dat gebeurt niet in mijn naam, heer Bolk, dus probeer niet mij in te voegen bij dat ‘westerse idealisme’ van U. Het mijne ziet er anders uit.

18/01/12 13:45 Beledigend? Ongepast? Meld het ons.

De laatste tijd viel het best mee met de censuur op VK Opinie, ook al moest ik een reactie of discussiebijdrage soms vier keer versturen voordat ik het ‘geluk’ had dat die (uiteindelijk) werd geplaatst. En nu dit. Is Koning Willekeur terug van weggeweest?

Van: Robert van Waning
Verzonden: maandag 9 januari 2012 18:16
Aan: ‘VK Ombudsvrouw’ <ombudsvrouw@volkskrant.nl>
Onderwerp: Manipulatie v/h publieke debat: Chinese toestanden op VK Opinie.

Geachte ombudsvrouw,

Mijn afschrift aan u was louter bedoeld ter informatie in de trant van ‘Ondertussen op de website van de Volkskrant’. Daar gebeuren namelijk rare dingen waarvan ik mij afvraag of die ook onder uw jurisdictie vallen.

Anonieme moderatoren weigeren en verwijderen daar namelijk reacties die niet in strijd zijn met enige regel van wet, fatsoen, gebruiksvoorwaarden of  gedragscode maar louter omdat de inhoud of strekking de anonieme moderator niet bevalt. Of een reactie of bijdrage wordt geplaatst, hangt helemaal af van de dienstdoende moderator en zijn/haar humeur. Soms wordt een reactie twee keer geweigerd en de derde keer geplaatst. Ik heb ’s avonds laat soms meer ‘geluk’ dan overdag.

In mijn beide kwaliteitskranten NRV en VK lees ik regelmatig verontwaardigde berichten over onderdrukking van de vrije meningsuiting in landen als China, Zimbabwe, Birma en (de laatste tijd) Hongarije, maar bij uw krant kunnen ze er ook wat van.

Enige tijd geleden wees ik u er op dat de VK wel het (weliswaar immorele en ondemocratische) recht had om te stoppen met het VK Weblog, maar niet om mij de beschikking over mijn eigen teksten te ontzeggen en ook niet om die teksten zonder mijn medeweten (laat staan toestemming) over te dragen aan een commerciële partij. Sindsdien mocht ik niets meer van u vernemen. Te moeilijk?

Het is natuurlijk niet in de haak dat VK Opinie een ‘opiniestuk’ plaatst van een ‘student’ die in werkelijkheid een actieve medewerker van het CIDI blijkt te zijn. De VK werkt op die manier mee aan verdekte belangenbehartiging en maakt zich zodoende als krant volkomen onbetrouwbaar.

Van: Robert van Waning
Verzonden: zaterdag 7 januari 2012 12:16
Aan: VK Redactie
CC: VK Ombudsvrouw
Onderwerp: Aan Martin Sommer (Redactie, of manipulatie v/h publieke debat? Chinese toestanden op VK Opinie.)

Geachte Martin Sommer.

Het artikel ‘Excuses is goedkoop gebaar naar Joodse kiezer’ (OPINIE – Selma Leydesdorff − 06/01/12) en de bijbehorende reacties en discussie waren de volgende dag (7/1) al niet meer te vinden op de webpagina van VK Opinie.

Zijn zijn nog wel te vinden op 

Mijn reactie bleek echter niet te zijn geplaatst. Die luidde:

“Houdt dit ooit op? Nee, zolang er Joodse lobbyclubs zijn althans niet. Net als vakbonden en andere [zogenaamd] belangenbehartigende organisaties moeten zij hun bestaansrecht blijven bewijzen, want anders verliezen de bestuurders hun eervolle baan en onderzoekers etc. hun lucratieve opdrachten.
Hoe begripvol en ruimhartig zijn bijv. de mensen opgevangen die uit Ned.Indië terugkeerden, overlevenden vd Jappenkampen, nabestaanden, Indische Nederlanders, getraumatiseerd, berooid en dakloos?”

Zojuist, 7/1 11:30u, plaatste ik deze reactie voor de 2^de keer. Het blijkt namelijk dat de verschillende moderatoren verschillende criteria voor toelaatbaarheid hanteren. Ik ben benieuwd.

[..]
De Ombudsvrouw van de Volkskrant noemde haar krant ‘de spiegel van het publieke debat’. Dit geldt zeker niet voor het discussieforum van VK Opinie op het internet. Die spiegel vertoont althans grote witte plekken die worden opgevuld met meningsuitingen die de redactie wél bevallen.

Onlangs stond op VK Opinie bij voorbeeld een artikel ‘Nieuwe assertiviteit van Turkije begint vervelend te worden’ van Richard Priem (30/12/11, )

Onder het artikel stond: “Richard Priem studeert international relations & security aan Georgetown University Washington.” In dit verband was het echter veel relevanter dat Richard Priem een actief (om niet te zeggen activistisch) medewerkers is van de pro-Israëlische belangenbehartigende organisaties CIDI en CiJO.

Zo wordt dit spel gespeeld. Als burgers moeten wij daar voortdurend waakzaam op zijn om niet helemaal te worden gepiepeld. Als wij echter té waakzaam zijn naar de zin van de diverse redactie, worden wij op alle mogelijke manieren dwarsgezeten, getreiterd en zelfs dmv verbanning buiten het publieke debat geplaatst.

Dit is best uw aandacht waard.

=================================

Lees ook:

Verbannen door de Volkskrant, vanwege meningsuiting

De Volkskrant geeft geen betrouwbare weergave van lezersreacties.

De Volkskrant ‘verbergt’ kritische reacties (en verliest zo ons vertrouwen).

Het VK Weblog werd verdonkeremaand: Te kritisch?

Vrije meningsuiting is essentieel voor publiek debat.

‘Mensenrechten, ook voor Volkskrantlezers?’
(N.a.v. Commentaar de Volkskrant, 10 dec 2008 (‘Mensenrechten, ook voor Zimbabwanen?’)).

‘De Volkskrant mag lezersreacties verwijderen.’
(Commentaar de Volkskrant, 26 aug 2008)

RvdJ: De Volkskrant mag ook rechtmatige reacties verwijderen. Deel 1: De Klacht.

RvdJ: De Volkskrant mag ook rechtmatige reacties verwijderen. Deel 2: Pleidooi.

‘Rechten en plichten op de site.’
(Column van Thom Meens, Ombudsman van de Volkskrant.)

Willekeur regeert in reactie- en discussieplatforms.

Is reactie op website gelijk aan ingezonden brief?

Pleidooi voor vrije meningsuiting van reageerders.

Klacht bij de Raad voor de Journalistiek ivm censuur VK.

Reactie- en discussieforum is publiek domein, zegt VK Ombudsman.

Redactionele vrijheid gaat boven vrijheid van meningsuiting, vindt RvdJ.

Smaad, laster en beledigingen verstoren publieke discussies.

Zijn er regels voor publiek debat op particulier weblog?

Vrije meningsuiting in de Volkskrant: een kwestie van volhouden.

Spamblogs saboteren het VK weblog. Wie zit daar achter?

VK Opinie beïnvloedt op oneerlijke wijze de verhoudingen in het publieke debat.

Verbannen vanwege kritiek op een column. Kan het gekker?