Reactie- en discussieforum is publiek domein, zegt VK Ombudsman.

Ombudsman Thom Meens van de Volkskrant was het niet eens met de opvatting van de Raad voor de Journalistiek dat een reactie- en discussieforum op de website van een medium een publiek domein is waarin zij aanspraak kunnen maken op hun door de Grondwet gegarandeerde vrijheid van meningsuiting, tenzij zij dingen schrijven die in strijd zijn met regels van wet of fatsoen.

Dit bleek uit de column van de VK Ombudsman 25 oktober 2008:

‘Rechten en plichten op de site.’

“Sinds kort weten we het zeker. De redactie van de Volkskrant is verantwoordelijk voor de inhoud van ingezonden brieven, of het nu in de krant is of op de website.

Die wetenschap haal ik uit een uitspraak van de Raad voor de Journalistiek in een zaak die was aangespannen door iemand die een reactie van de website zag verwijderd door de redactie. Klager stelde bij de raad – heel kort samengevat – dat het verwijderen van een bijdrage die de redactie onwelgevallig is, in strijd is met het universele recht op vrijheid van meningsuiting. Iets van de website halen omdat de redactie het niet eens is met de inhoud of die krenkend of beledigend vindt, is in strijd met die rechten, aldus de klager.
[Deze alinea blijkt te zijn verwijderd uit de tekst in het archief van de Volkskrant. RvW]

[Vervolg column VK Ombudsman Thom Meens ‘Rechten en plichten op de site’:”De Raad [voor de Journalistiek]denkt daar anders over:
‘(..) Stelt voorop dat de redactie verantwoordelijk is voor de inhoud van ingezonden brieven en van reacties die worden geplaatst op de website van het betrokken medium. Het staat de redactie echter vrij om ingezonden brieven en andere reacties niet te plaatsen.’ (..).
De raad concludeert verder dat de website geen publiek domein is, zodat de krant wel degelijk spelregels mag opstellen. Een van die regels is dat de redactie achteraf artikelen en reacties van de site mag halen, als bij lezing blijkt dat die in strijd zijn met de gebruiksvoorwaarden. De raad is het daarmee eens. Zo gaat dat wel vaker bij internet. Daar kun je niet alles vooraf toetsen, vindt hij.
Op de redactie is deze uitspraak met tevredenheid begroet, niet omdat het leuker is gelijk te krijgen dan ongelijk, maar omdat het een principiële uitspraak is: de website van de krant is geen publiek domein.
Ik vraag me af of de redactie niet is blij gemaakt met een dode mus, of zelfs een gifpil. Want hoe is deze uitspraak te rijmen met de spelregels van de website? Daarin staat onder meer de volgende passage: ‘De Volkskrant sluit iedere aansprakelijkheid voor enige door u of derden op het Volkskrantblog of op een andere Volkskrant- website geplaatste content uit. De gebruiker is aansprakelijk en vrijwaart de Volkskrant B.V. en aan haar gelieerde vennootschappen voor enige aanspraken van derden en voor daarmee samenhangende schade en kosten die verband houden met de door u op het Volkskrantblog of op een andere Volkskrant-website geplaatste content.’
Natuurlijk, juridisch gezien is aansprakelijkheid iets anders dan verantwoordelijkheid, maar het gaat er bij mij niet in dat je wel verantwoordelijk kunt zijn voor iets wat onder jouw vlag gebeurt, maar niet aansprakelijk voor de gevolgen. Het lijkt op een automobilist die toegeeft dat hij verantwoordelijk is voor het besturen van de auto, maar die niet thuis geeft als hij een botsing heeft veroorzaakt.
Terug naar de raad. Is de website van de krant geen publiek domein, zoals de raad stelt? De redactie vindt met de raad van niet. Maar zelfs als dat niet zo is, dan nog is het verschil marginaal, zo niet verwaarloosbaar, door de praktijk op de website. Iedereen kan op alles reageren.
Registratie wordt aangemoedigd, maar is niet verplicht. Waarom eigenlijk niet? Zelfs GeenStijl verlangt dat bij reacties. Nu mag alles, anoniem of onder pseudoniem, controle vooraf is er niet en controle achteraf heeft ook maar mondjesmaat plaats, al was het alleen maar omdat het fysiek onmogelijk is alles te lezen wat op de website wordt geplaatst.
Er zijn inmiddels zoveel websites (Opinie, Blog, Reizen, Hart en Ziel, VK Banen) dat het geen doen is die allemaal te monitoren. Niet voor niets heeft de redactie de mogelijkheid ingesteld dat derden kunnen waarschuwen als er ‘foute’ content op de site verschijnt. Zo bezien is er veel voor te zeggen dat de website wel degelijk publiek domein is, of zou moeten zijn. De site staat open voor alles en iedereen. Het enige verschil met een echt publiek domein is dat er achteraf alsnog kan worden ingegrepen.
Als de redactie dat anders ziet, en dat doet ze, moet ze volgens mij ook de consequenties daarvan accepteren en veel strikter dan tot nu toe controleren wat er op de site gebeurt. Wat is er op tegen om wel vooraf te modereren? Of, als dat fysiek echt niet kan vanwege grote bezoekersaantallen, in ieder geval alles achteraf na te lezen. Zolang dat niet gebeurt, zie ik niet in hoe de redactie de haar door de raad en haar zelf opgelegde verantwoordelijkheid voor de website kan nemen.
Het is van tweeën een: of de site wordt alsnog publiek domein, waar alles mag wat niet bij wet of goede smaak is verboden, of de site wordt echt van de krant, maar dan ook onder strikte journalistieke voorwaarden die ook gelden voor de papieren krant.”
Thom Meens [Ombudsman van de Volkskrant].
 

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s