Algemeen
In 2018 gaat de inzameling van huishoudelijk afval ook in Amstelveen ingrijpend anders gebeuren. Voor veel bewoners van ons gebouw zijn de veranderingen echter té ingrijpend.
Als gevolg van een wijziging in de Wet milieubeheer, de intrekking van de (Rijks) “Regeling voorwaarden inzamelen huishoudelijke afvalstoffen nabij elk perceel” en de totstandkoming van een nieuw model Afvalstoffenverordening van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft de gemeente Amstelveen de Afvalstoffenverordening 2017, het Uitvoeringsbesluit Afvalstoffenverordening 2012 en een ontwerp ‘Locatieplan ondergrondse containers voor huishoudelijk restafval’ opgesteld.
Met name voor veel oudere bewoners van het gebouw Rembrandthof aan het Stadsplein in Amstelveen betekenen de veranderingen een onaanvaardbare verslechtering van de (wettelijk verplichte) gemeentelijke dienstverlening.
Zo gold oorspronkelijk op grond van de landelijke wetgeving een maximale afstand van 75 meter tussen perceel en inzamelvoorziening, met in uitzonderingsgevallen ten hoogste 125 meter. Nu de bevoegdheid om deze afstanden te bepalen aan de gemeenten is overgedragen, heeft Amstelveen deze opgerekt tot 300 meter!
Terwijl ondergrondse afvalcontainers in de meeste gemeenten alleen worden gebruikt voor restafval (ná sortering het kleinste deel van het totale huishoudelijke afval), wordt van de bewoners verwacht dat zij ook het veel omvangrijkere en zwaardere PMD-afval (Plastic Metaal Drinkpakken) naar een ondergrondse container gaan brengen.
Voor Rembrandthof bevinden die containers zich op op zo’n 160 meter van de voordeur van het gebouw. Tel daarbij op de afstand over de galerij. Die varieert van 15 tot 100 meter. De totale afstand naar de container kan dus oplopen tot 260 meter. En terug, dat is 520 meter, af te leggen met volle zakken met vier verschillende soorten afval: PMD, papier, glas en restafval.
“Een schoon, duurzaam en prettig leefbaar Amstelveen maken we samen!” schrijft wethouder Peter Bot opgewekt in zijn brief van 18 september 2017 aan alle bewoners. In de Nota van Toelichting op de Afvalstoffenverordening 2017 staat zelfs dat er meer service komt op de inzameling van waardevolle grondstoffen zoals GFT en PMD, en minder voor restafval. In werkelijkheid bespaart de gemeente op geld en service en sjouwen de bewoners zich een ongeluk.
Het bleek verhelderend om te bekijken hoe het ‘Anders inzamelen’ in andere gemeenten wordt aangepakt en uitgevoerd en in welke mate daar rekening wordt gehouden met wensen en klachten van bewoners.
Hieronder zijn de bevindingen per onderwerp gegroepeerd.
Indienen van bezwaren
In Alkmaar kunnen belanghebbenden aan wie redelijkerwijs niet kan worden verweten geen zienswijze over het ontwerp-aanwijzingsbesluit naar voren te hebben gebracht beroep instellen tegen het definitieve aanwijzingsbesluit.
Conclusie:
Het college mag en kan altijd ingaan op redelijke verzoeken tot aanpassingen van het inzamelbeleid
Afstanden tot ondergrondse containers en soorten afval die daarheen moeten worden gebracht
In Alkmaar wordt inzameling tot 75 meter nog steeds als laagdrempelig gezien. Als een huishouden uitsluitend uit ouderen (70 jaar en ouder) bestaat, kan het college toestaan om de inzameling van restafval te laten plaatsvinden door middel van een gele huisvuilzak op een dichterbij gelegen locatie. Ondergrondse containers in laagbouwbuurten dienen alleen voor de inzameling van restafval.
In Bunschoten worden bij de hoogbouw herbruikbare materialen (PMD en GFT) aan huis opgehaald. Alleen het restafval dat nog overblijft na afvalscheiding wordt in een ondergrondse container gestort.
In Den Haag hanteert de gemeente een maximale afstand van 75 meter tot ondergrondse containers voor restafval, zodat bewoners niet te ver met hun vuilniszak hoeven te sjouwen. Alleen in uitzonderlijke gevallen kan die afstand 125 meter zijn. Als zelfs dat niet haalbaar blijkt, gaat de wethouder met de Hagenaars in gesprek. Er zijn vijftig ‘probleemlocaties’ waar de gemeente misschien met kleinere containers zal gaan werken.
In Heusden wordt gesorteerd herbruikbaar afval aan huis opgehaald. Omdat bij een goede afvalscheiding nauwelijks restafval over blijft, wordt dit via ondergrondse containers in de wijk ingezameld. Raadslid Louise van der Heijden: “Veel mensen zien het zeulen met vuilniszakken niet zitten.”
In Kampen zamelt de gemeente alleen huishoudelijk restafval met behulp van ondergrondse containers in teneinde de kosten en moeiten voor de inwoners zo laag mogelijk te houden.
In Lelystad worden de huidige verzamelcontainers voor PMD verplaatst naar locaties met hoogbouw, zodat de bewoners daarvan ook gemakkelijker hun afval kunnen scheiden. Het kleine beetje restafval kan naar een ondergrondse container worden gebracht.
In Leusden krijgen huishoudens in laagbouw binnen de dorpsgrenzen een kliko voor verpakkingsafval. Zij dienen alleen hun restafval in de ondergrondse containers te gooien. In het buitengebied krijgen huishoudens één kliko voor rest- en één kliko voor verpakkingsafval, omdat zij al snel verder dan 150 meter van een ondergrondse container wonen.
In Nuenen heeft de gemeenteraad tegen een ambitieuze proef gestemd om in sommige wijken afscheid te nemen van de kliko. D66-wethouder Henk Pero slaagde er niet in om de gemeenteraad te overtuigen dat ondergrondse afvalcontainers een goed alternatief kunnen zijn. Behalve over de hoge kosten van de proef was de raad sceptisch over de beoogde afstand die gebruikers moeten afleggen naar de ondergrondse containers en de consequenties voor ouderen en gehandicapten. Van de negen aanwezige fracties stemden alleen D66 en SP voor. (28-09-2017)
In Ommen vindt de lokale partij VOV afstanden van 100 tot 300 meter tot ondergrondse container te ver voor ouderen en voor mensen met een fysieke beperking en dus een sterke verlaging van de service voor de inwoners.
In Petten dienen ondergrondse containers alleen voor restafval. De maximale afstand tussen woningen en de containers is 150 meter.
In Reimerswaal streeft de gemeente voor seniorenflats naar een loopafstand van maximaal 75 meter.
In Steenbergen mogen bewoners van hoogbouw oud papier en PMD in een verzamelcontainer in het gebouw doen.
In Velsen krijgen bewoners een rolcontainer voor PMD-afval. Alleen het restafval wordt naar een ondergrondse verzamelcontainer in de buurt gebracht.
In Vlissingen geldt een (loop)afstand van maximaal 75 meter als randvoorwaarde bij het plaatsen van ondergrondse containers. Alleen in uitzonderingsgevallen kan dit met toestemming van het college B&W maximaal 125m zijn.
In Waalwijk geldt als beleidsregel voor plaatsing ondergrondse containers een (maximale) loopafstand tussen de perceelgrens en de ondergrondse restafvalcontainer van 75 meter. Alleen als dat noodzakelijk is kan deze afstand worden verlengd naar maximaal 125 meter.
In Woerden hebben de raadsfracties van CDA en Lijst Van der Does in een motie gewezen op de – inmiddels vervallen – regels uit de Wet Milieubeheer van 2008 die maximale afstand van 75 meter en in bijzondere gevallen 125 meter hadden voorgeschreven. Deze regels worden nog steeds als richtlijn gehanteerd met het oog op behoud van het serviceniveau en om inwoners te stimuleren en te helpen om hun afval te scheiden. Met name voor ouderen en minder validen en bij slecht weer is een afstand van 250 tot 500 meter tussen de woningen en de ondergrondse container erg groot. Hierbij is geen sprake van behoud van het serviceniveau. CDA en Lijst vd Does verzoeken het college derhalve om te onderzoeken of er voor delen van de gemeente Woerden waar de afstanden tussen de woningen en de containers (aanzienlijk) hoger zullen worden dan 125 meter, andere inzamelvarianten mogelijk zijn.
Conclusies:
1. De door de gemeente Amstelveen vastgestelde maximale afstand van 300 meter is onvriendelijk en uitzonderlijk.
2. De verplichting om ook PMD-afval voortaan over een afstand van 160 meter van de voordeur van het appartementengebouw naar een ondergrondse container voor PMD-afval te brengen, betekent voor de bewoners van ons gebouw geen verbetering van de dienstverlening door de gemeente maar een ingrijpende verslechtering daarvan.
Mogelijkheid om inpandige containers te behouden.
In Steenbergen mogen bewoners van hoogbouw oud papier en PMD in de verzamelcontainers in het gebouw doen.
In Alblasserdam kunnen bewoners van hoogbouw die inpandige containers met voldoende inhoud gebruiken, hun wensen ten aanzien van ondergrondse containers kenbaar maken. Als de inpandige verzamelcontainer voldoende capaciteit heeft (minimaal 1700 liter) en als het mogelijk is om die rolcontainers aan de openbare weg te plaatsen, dan volstaan die containers.
In Alkmaar kan het college bij een loopafstand van méér dan 125 meter vanaf een perceel tot de inzamelvoorziening op verzoek besluiten om de inzameling van restafval te laten plaatsvinden door middel van een door de gemeente verstrekte huisvuilzak op een dichterbij gelegen locatie indien verzoeker en diens huishouden bestaat uit uitsluitend ouderen (70 jaar of ouder).
In Amersfoort leveren bewoners van hoogbouw hun oude container voor restafval in en krijgen een nieuwe container van 240 liter voor PMD (met een oranje deksel). De reden hiervan is dat niet alle bewoners hun afval op de nieuwe manier kunnen aanbieden.
In Breda mocht een reclamant – na overleg met de woningcorporatie – de inpandige afvalinzameling behouden en werden ondergrondse containers op verzoek verplaatst.
In Steenbergen mogen bewoners van hoogbouw oud papier en PMD in een verzamelcontainer in het gebouw doen. Glas en textiel worden ingeleverd in de gebruikelijke glas- en textielcontainers. De hoeveelheid restafval die daarna nog overblijft is heel klein.
In Utrecht komen er ruim zestienhonderd ondergrondse containers voor restafval. In wijken als Vogelenbuurt, Tuinwijk en Wittevrouwen bestaan daartegen bezwaren, omdat er daarvoor geen ruimte is. Huishoudens die zich daarvoor lenen, krijgen drie kliko’s voor papier, GFT en PMD. Bewoners moeten die naar ‘klikoverzamelplaatsen’ brengen.
In Waalwijk bepaalt de Afvalstoffenverordening 2015:
1. Voor woningen in de gestapelde bouw met 20 woningen of meer in één gebouw is het inzamelmiddel voor het aanbieden van huishoudelijk restafval een ondergrondse container.
2. Voor woningen in de gestapelde bouw met 15 tot 20 woningen in één gebouw is het inzamelmiddel voor het aanbieden van huishoudelijk restafval een minicontainer van 140 of 240 liter. [..]
4. Voor woningen in de gestapelde bouw tot 15 woningen is het inzamelmiddel voor restafval een minicontainer van 140 of 240 liter.
Conclusie:
In diverse gemeente mogen bewoners van hoogbouw hun inpandige containers behouden, gescheiden naar afvalsoort. Dit is voor Rembrandthof ook de beste oplossing.
Faseren, ervaring opdoen, zorgvuldig invoeren.
De gemeente Amersfoort gaat in 2017 eerst ervaring opdoen met verschillende manieren voor het goed kunnen sorteren van verschillende grondstoffen in de hoogbouw. Omgekeerd inzamelen start geleidelijk, maximaal 3.000 huishoudens tegelijk. Zo kan de introductie zorgvuldig gebeuren. Omdat niet alle bewoners hun afval op de nieuwe manier kunnen aanbieden, onderzoekt de gemeente eerst hoe deze groep beter kan worden gefaciliteerd zodat ook zij het afval makkelijk gescheiden kunnen aanbieden.
De gemeente Hengelo stopt voorlopig (11-08-2017) met de inzameling van grijze minicontainers en de plaatsing van ondergrondse restafvalcontainers. Er is een beweging op gang gekomen tegen de inname van de grijze afvalcontainer in Hengelo. Bewoners denken dat de zwaksten in onze samenleving de dupe gaan worden van de bezuinigingsdrift van de gemeente. De gemeente wordt beschuldigd van ‘autistisch gedrag’.
In Nuenen heeft gemeenteraad heeft tegen een ambitieuze proef gestemd om in sommige wijken afscheid te nemen van de kliko. D66-wethouder Henk Pero slaagde er niet in om de gemeenteraad te overtuigen dat ondergrondse afvalcontainers een goed alternatief kunnen zijn. Behalve over de hoge kosten van de proef was de raad sceptisch over de beoogde afstand die gebruikers moeten afleggen naar de ondergrondse containers en de consequenties voor ouderen en gehandicapten. Van de negen aanwezige fracties stemden alleen D66 en SP voor. (28-09-2017)
In Utrecht erkent wethouder Geldof dat de communicatie vanuit de gemeente beter had gekund: “In het begin waren de brieven niet duidelijk genoeg. Iedereen kreeg dezelfde brief met standaardinformatie. Terwijl iemand die op vierhoog woont geen kliko’s krijgt, kreeg hij of zij wel informatie over kliko’s. Nu zijn informatiebrieven gericht op de specifieke woonsituatie van de bewoners. Dat is een leermoment geweest.”
De wethouder beseft dat het een ingrijpende operatie is en dat de gemeente nogal wat vraagt van de mensen. De gemeente moet volgens hem dus van buurt tot buurt goed bekijken wat daar nodig is, en zelfs van huis tot huis. Wethouder Geldof: “Om ook in de meer stedelijke buurten in Utrecht, zoals Vogelenbuurt, een betere afvalscheiding mogelijk te maken, zoeken we naar maatwerk.” Protesteerder Peters en zijn medestanders stappen naar de Raad van State om Het Nieuwe Inzamelen tegen te houden.
In Vlissingen krijgen burgers conform afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht het recht op inspraak in de procedure tot vaststelling van het spreidingsplan voor ondergrondse containers. De gemeente is dus niet verplicht om deze procedure te doorlopen maar de gemeente vindt participatie en inspraak van de burgers belangrijk. Zij zijn immers de hoofdgebruikers van de openbare ruimte.
Conclusie:
Amstelveen moet niet overhaast, dwingend en restrictief te werk gaan, beter luisteren naar wensen van bewoners en meer mogelijkheden bieden voor maatwerk.
Is het (voorlopige) Locatieplan wel een ‘algemeen verbindend voorschrift’ (art. 1:3 lid 1 Awb)?
B&W van Amstelveen hebben op 12 september 2017 ingestemd met het “Locatieplan ondergrondse containers gemeente Amstelveen”. Dit plan voorziet in de plaatsing van de ondergrondse containers voor de inzameling van huishoudelijk restafval in Amstelveen. (Zaaknummer Z-2017/042906.) https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2017-161629.html )
De Voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 2 augustus 2017 (ECLI:NL:RVS:2017:2061) heeft geoordeeld dat artikel 4, aanhef en onder b, van het Uitvoeringsbesluit van B&W van Hengelo géén concretiserend besluit van algemene strekking inhoudt (waartegen bezwaar en beroep openstaat) maar een algemeen verbindend voorschrift ogv artikel 1:3, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) waartegen ogv Artikel 8:3 Awb geen beroep kan worden ingesteld en derhalve op grond van artikel 7:1, eerste lid, van de Awb evenmin bezwaar.
Burgemeester en wethouders kunnen niet op grond van het Uitvoeringsbesluit volstaan
met de algemene aanwijzing van ondergrondse afvalcontainers als het soort inzamelmiddel, maar zijn ook gehouden de concrete locaties waar deze worden geplaatst aan te wijzen. Omdat met dat concrete besluit wordt bepaald waar men huishoudelijke afvalstoffen mag en moet aanbieden, en daarmee sprake is van (beoogd) rechtsgevolg, is er sprake van een besluit als bedoeld in artikel 1:3, eerste lid, van de Awb.
De kaart waarop locaties van ondergrondse containers in Amstelveen staan aangeduid, is echter erg onduidelijk en bovendien niet compleet.
Vraag:
Voldoet het (voorlopige ontwerp-) Locatieplan van de gemeente Amstelveen aan de wettelijke eis dat burgemeester en wethouders de concrete locaties voor plaatsing van de ondergrondse afvalcontainers bij besluit als bedoeld in artikel 1:3, eerste lid van de Awb aanwijzen?
R.Ch. van Waning
Gebouw ‘Rembrandthof’, aan het Stadsplein
