Deelnemers van het weblog op de website van de Volkskrant ontvingen van hoofdredacteur Philippe Remarque, de ‘wellicht vervelende mededeling’ dat de krant per 1 maart a.s. gaat stoppen met het weblog op de website van de krant. Als het aan Remarque ligt, zullen de vele duizenden weblogs sinds 2005, met persoonlijke ervaringen en ontboezemingen, politieke opvattingen, kritieken, foto’s, films, geluidsfragmenten ook niet meer toegankelijk zijn. De krant biedt geen middelen en mogelijkheden aan voor het overhevelen en voortzetten van de weblogs in hun huidige vorm.
“De reden hiervoor is dat wij het blog helaas niet meer de aandacht en technische ondersteuning kunnen bieden, die het vereist,” schrijft Philippe Remarque aan de vele trouwe bloggers van zijn krant. En verder, ‘adding insult to injury‘:
“Ik dank u hartelijk voor uw vertrouwen in het Volkskrant-blog de afgelopen jaren.”
Remarque schreef nog net niet ‘Bekijk het maar’, maar het kwam er wel op neer.
Bij de opheffing van de weblogs en waarschijnlijk ook die van de reactieruimten en discussieplatforms op de website van de krant en bij de samenvoeging en verhuizing van de internetredacties spelen de belangen van de ‘gewone mensen’ geen rol van merkbare betekenis. Zij zijn dan misschien wel mensen, sociale wezens, burgers en lezers die als bloggers, reageerders en discussieerders deelnemen aan het fameuze ‘publieke debat’, maar voor de Volkskrant tellen zij voortaan alleen nog mee als betalende abonnees en als doelgroepen voor advertenties en reclamecampagnes.
Redacties, journalisten en columnisten willen dolgraag weer terug naar de journalistiek als éénrichtingsverkeer, zonder kritiek en gezeur. Het opheffen van de VK weblogs heeft niet alleen te maken met geld maar ook met alle kritiek op het redactionele beleid en de gewijzigde signatuur van de krant. De hoofdredactie van Volkskrant is het VK weblog daarom helemaal zat en wil het graag zo diep en onvindbaar mogelijk wegstoppen bij de Koninklijke Bibliotheek of zo, maar in ieder geval niet in het archief van de krant.
De vraag is of dat wel kan, of het wel fatsoenlijk, juridisch mogelijk en journalistiek verantwoord is. In het VK weblog zit een gigantische hoeveelheid werk van gewone en ongewone mensen en alles bij elkaar is het een uniek tijdsdocument dat niet zomaar mag worden vernietigd.
Als de Volkskrant een reactie verwijdert, pleegt zij volgens mij contractbreuk en schendt zij bovendien met terugwerkende kracht het burgerrecht op vrije meningsuiting op een door de krant aangeboden en beheerd publiek forum. Dit schreef ik in 2006 in mijn VK weblog ‘Wat Jan Blokker mag, mag een blogger ook’. De mogelijkheid dat de hoofdredacteur van de Volkskrant ooit zou besluiten om het complete VK weblog bij het oud vuil te zetten, kwam toen niet bij mij op, terwijl ik toch behoorlijk sceptisch sta tegenover de moraliteit van de journalistiek en die van de Volkskrant in het bijzonder.
Het vernietigen of in ieder geval praktisch onvindbaar van het complete VK weblog is een schande die deze hoofdredacteur in normale democratische verhoudingen zijn kop zou moeten kosten. Maar behalve een paar keurig klagende bloggers kraait er geen haan naar..
Als een blogger zijn tekst verstuurt, verklaart hij zich daarmee impliciet akkoord met de voorwaarden die de Volkskrant heeft gesteld, Op dat moment komt er een overeenkomst tot stand tussen krant en blogger. Beide partijen zijn daaraan gebonden. Het auteursrecht van inhoud en vormgeving van het weblog berust bij de blogger. Tegenover het recht van de krant om het blog zonder enige vergoeding te publiceren op haar website en waar dan ook, staat de verplichting om de weblogs in hun oorspronkelijke vorm ‘read-only’ bereikbaar te houden zodat zij door iedereen waar dan ook kunnen worden gelezen en bekeken. Internetdocumenten zoals weblogs worden gezocht en gevonden door middel van verwijzingen (links) in andere documenten op het internet. Zodra een weblog wordt, leveren de links alleen maar foutmeldingen op. Door het VK weblog praktisch onherkenbaar en praktisch onvindbaar te maken, onttrekt de Volkskrant ze aan publieke waarneming waardoor zij als uitingen hun doel missen.
Er kunnen dus steekhoudende bezwaren worden gemaakt tegen het onbereikbaar maken van de vele publicaties op het VK weblog. Zo kunnen wetsregels en jurisprudentie mbt het vooraf beperken van meningsuitingen worden geëxtrapoleerd naar het achteraf verwijderen daarvan, onder welk voorwendsel dan ook.
Bloggers kunnen weliswaar niet het redactionele beleid en de zakelijke beslissingen van de krant bepalen, maar dat betekent niet dat zij als mensen, burgers, lezers en auteurs geheel rechteloos zijn. Het auteursrecht op die teksten en wellicht zelfs op de discussies, berust bij de bloggers. Hun publicaties zijn ondergebracht bij de krant, die daarmee de plicht op zich heeft genomen om daarvoor als een goed huisvader te zorgen. Als de krant hiertoe niet meer bereid of zelfs niet in staat is, dan heeft zij de juridische én morele plicht om de weblogs integraal in het archief op te nemen. Overheveling van het VK weblog naar het archief van de Koninklijke Bibliotheek doet afbreuk aan het belang ervan als typisch tijdsdocument. Daarvoor is nodig dat ook als een echt weblog moet kunnen worden geraadpleegd door het volgen van de links die er nu overal op de wereld naar verwijzen.
De hoofdredactie van de Volkskrant vindt dat het VK weblog niet thuishoort in het archief van de krant. Wat geldt voor artikelen van Volkskrant-redacteuren, zou niet gelden voor de weblogs die niet door vaste of losse medewerkers van de krant en door de krant uitgenodigde publicisten zijn geschreven. De ombudsman van de Volkskrant is het helemaal met zijn hoofdredacteur eens, schreef hij in zijn VK weblog van 15 januari 2011 die tevens in de papieren krant werd afgedrukt.
Het is de vraag of blogs in de huidige tijd nog wel zó wezenlijk verschillen van gewone artikelen in de krant dat zij een inferieure status hebben als het gaat om zorg, behoud en blijvende vindbaarheid. Het feit dat bloggers hun teksten zelf naderhand nog kunnen aanpassen of compleet verwijderen, ligt aan de elektronische mogelijkheden die er nu eenmaal zijn. Hieraan kan een tijdslimiet worden gesteld, waarna de weblogs net zo archivabel zijn als alle andere teksten etc. in de diverse verschijningsvormen van de krant.
Op dit moment wordt onderzocht of het VK weblog ergens anders kan worden ondergebracht, los van de Volkskrant. Dit lijkt mij een heilloos idee.
Het VK weblog dankt zijn bestaan, zijn inhoud en zijn specifieke waarde en betekenis aan de directe band met de Volkskrant (nieuws, achtergronden, politiek, opinie, cultuur, etc.). Zonder die band is het VK weblog niet levensvatbaar. Krant en lezers hebben elkaar nodig in een soort symbiotisch verband. Zij voeden en inspireren elkaar en – waar nodig – bekritiseren zij elkaar. De krant moet mensen aantrekken die ingesteld zijn op tweerichtingsverkeer met de lezers en die ook beter bestand zijn tegen kritiek dan de huidige generatie journalisten en redacteuren.
Bloggers en reageerders vervullen een onmisbare functie in het kader van de ‘checks and balances’ die onze democratie gezond (evenwichtig, transparant, eerlijk en rechtvaardig) moeten houden.
Mijn weblog ‘Ook een krant moet zich aan de (Grond)wet houden’ (VK weblog 10/1/2011) gaat natuurlijk weer eens over mijn onterechte verbanning die nu al ruim een jaar duurt, en dat alleen maar vanwege een kritische maar keurige reactie op een column, nota bene. Voor dat blog raadpleegde ik het onmisbare boek ‘Uitingsvrijheid. De vrije informatiestroom in grondwettelijk perspectief’ van prof. J.M. de Meij.
Uitingen die gericht zijn op uitwisseling van meningen of informatie mogen (zeker niet in het publieke domein) niet zomaar worden beperkt: Censuur en andere preventieve beperkingen van het publiceren van geschriften zijn volgens artikel 7 lid 1 van onze Grondwet verboden:
“De drukpersvrijheid biedt kwalitatief de meeste bescherming, maar ook in kwantitatief opzicht is dit onderdeel van de uitingsvrijheid nog steeds de belangrijkste. Op dit artikel kan namelijk niet alleen een beroep gedaan worden voor het publiceren van duurzame geschriften zoals boeken, maar ook bij de periodieke pers en bij het verspreiden van pamfletten of het aanplakken van teksten.”
(J.M. de Meij, ‘Uitingsvrijheid’, 2000, p93)
Dit grondrecht heeft zogenaamd een ‘horizontale werking’. Dit betekent dat zij ook doorwerkt in de rechtsverhoudingen tussen burgers (ibid, pag 92) en a fortiori tussen een krant en haar lezers. De redactie mag geen maling hebben aan onze vrijheid van meningsuiting.
Wat betekent zo’n fundamentele, onvervreemdbare, grondwettelijke en verdragsrechtelijke uitingsvrijheid als producten daarvan je willekeurig kunnen worden ontnomen?
Niet iedereen beschouwt het VK weblog als een gezellig onderonsje voor gelijkgestemden en favorieten van de moderator of opiniechef van de krant. Het weblog is ook een openbaar forum voor publiek, maatschappelijk en politiek debat, waarin alle opvattingen en meningen in vrijheid mogen geuit, behoudens – natuurlijk – ieders verantwoordelijkheid voor de wet. Aan het gebruik van het weblog kunnen voorwaarden worden gesteld ter bevordering van het normale gebruik, zijnde de uitwisseling van ideeën en informatie.
Robert VanWaning 
Wie de ombudsman met ‘Alibiman’ aanspreekt (van harm geleerd?) heeft wat bij betreft geen enkel recht van spreken meer. De ombudsman was de enige die jou nog toeliet. Je moet je schamen. (ik heb je reactie even onder zijn blog geplakt)
@F,
Dank voor het plaatsen van mijn reactie op de ombudsman in diens schandelijke weblog over de opheffing van het VK weblog. Je bespaarde mij de moeite.
Wat ‘Alibiman’ betreft, zit je er weer helemaal naast, want die term gebruikte ik al in 2007:De krant en de reputatie van Mabel
Geplaatst op 06-10-2007 00:18 door ombudsman in categorie media
Reacties:
Robert van Waning (ip: 213.134.242.16) / 06-10-2007 22:47
Het is natuurlijk fijn dat de Ombudsman van de Volkskrant aan de lezers vertelt wat de hoofdredacteur vond en heeft gedaan en zelfs wat de hoofdredacteur eigenlijk had moeten vinden en doen, maar het liefst zou ik zien dat de hoofdredacteur zelf tegenover zijn lezer verantwoording aflegt over zijn opvattingen, keuzen en beslissingen. De Volkskrant is en blijft echter een krant die haar verborgen agenda’s laat verhullen door een Alibiman.Inzage vooraf en het meeleesspookhttp://www.volkskrantblog.nl/bericht/178926
Geplaatst op 19-01-2008 00:02 door ombudsman in categorie media
Reacties:
Robert van Waning / 21-01-2008 17:13
Ha Ombudsman,
Reageert u ook nog op mijn suggestie om weerwerk en tegenspraak in te zetten als middel tegen ongewenst gebruik van journalistieke ‘speelruimte’? Ik schreef verder:
"Geef iedereen die in de krant met name wordt genoemd, of wordt geïnterviewd of geciteerd de mogelijkheid om op hetzelfde forum van repliek te dienen, te corrigeren of aan te vullen."
Thom Meens / 22-01-2008 10:58
@Robert van Waning
U als trouw lezer van mijn rubriek moet toch weten dat ik al heb gepleit voor een recht op weerwoord. Vergeefs overigens tot op heden, maar ik ben er groot voorstander van.
Robert van Waning / 22-01-2008 12:48
@Ombudsman,
Omdat u weer eens schreef over het gesteggel over mogelijk of vermeend misbruik van journalistieke speelruimte en over verkeerde weergaven van uitspraken of andere feiten, en uw lezers vervolgens vraagt om suggesties ter verbetering van een situatie die kennelijk alleen maar verder verslechtert, leek het mij zinvol om maar weer eens mijn voorstel te herhalen om personen die door de krant zijn geïnterviewd of op een andere manier met naam en toenaam in de krant worden genoemd, de mogelijkheid te bieden tot het geven van weerwerk, tegenspraak, correctie en/of aanvulling.
Het is verhelderend dat de hoofdredactie kennelijk weinig voelt voor het toekennen van deze minimale (en eigenlijk vanzelfsprekende) democratische rechten en mogelijkheden aan burgers die voor de krant wel goed genoeg zijn om met name te worden genoemd, geciteerd en beschreven.
Uw trouwe lezers weten inderdaad hoe weinig speelruimte en zeggenschap u binnen de redactie heeft. Met alle waardering voor uw goede bedoelingen en persoonlijke inzet beschouw ik uw functie (dus niet uzelf!) als die van ‘Alibiman’. Het ondemocratische karakter van de Volkskrant wordt er eigenlijk alleen maar door onderstreept.Over relaties en transparantie in de kranthttp://www.volkskrantblog.nl/bericht/188586
Geplaatst op 08-03-2008 00:01 door ombudsman in categorie media
Reacties:
Robert van Waning / 10-03-2008 13:28
"Een redactie die de mond vol heeft van transparantie, die iedereen de maat neemt en pleit voor volledige openheid van zaken, moet zelf de eerste zijn die die transparantie toepast," schrijft de Ombudsman van de Volkskrant.
Yes! Deze column mag wat mij betreft integraal worden opgenomen in het Stijlboek van de Volkskrant. Aangezien dat echter niet door alle medewerkers wordt geraadpleegd, zou deze tekst ook moeten worden ingelijst en goed zichtbaar op alle werkplekken van VK-publicisten moeten hangen.
Ombudsman Thom Meens merkt terecht op dat lezers er recht op hebben om te weten of een verslaggever, columnist of forumschrijver een relatie of band heeft met degene die hij opvoert. (En zo ja, welke band.)
Thom Meens vergeet hierbij een belangrijke categorie, namelijk de recensenten die zich in hun selecties en beoordelingen in belangrijke mate laten lijden door banden van tribale aard: Eigen Volk Eerst. Dit beginsel speelt ook een grote rol in de columns van enkele columnisten die ik niet met name noem omdat deze reactie dan misschien dan óók wordt verwijderd.
Na de familierelatie zijn tribale banden de voornaamste, sterkste en hardnekkigste grondslag van (groeps)binding. Tribalisme is dan ook de voornaamste drijfveer van cliëntelisme, patronage en andere vormen van belangenbehartiging door de journalistiek.
Hoe gevoelig dit ligt ervoer ik toen ik onlangs hierover een opmerking maakte in een reactie op het hoofdredactioneel commentaar van de Volkskrant. Hoewel ik geen enkele regel van wet, fatsoen of spelregels had geschonden, werd mijn reactie verwijderd, zonder enige waarschuwing en mogelijkheid van bezwaar en verweer.
De Volkskrant die altijd zo hoog op het morele paard zit als het gaat om mensen- en burgerrechten en met name vrijheid van meningsuiting, schroomt niet om zelf deze elementaire beginselen overboord te gooien als haar bindingen, drijfveren en belangenbehartiging aan de kaak wordt gesteld.
Het is jammer dat de Ombudsman intern niet wat meer invloed heeft. Hij heeft zijn journalistieke hart op de goede plaats, lijkt integer en ook vervuld van goede bedoelingen. Als echter niemand van de (hoofd)redactie zich iets van hem hoeft aan te trekken, is en blijft hij een papieren tijger, een Alibiman.
@F,
Harm dacht zelf ook dat hij de term ‘Alibiman’ had bedacht. Ik moest hem uit die droom helpen. Ik schreef hem o.a.:
"Ik vind die term zelf een beetje te beledigend en confronterend, maar ik ben toch blij dat jij hem hebt overgenomen en ook consequent gebruikt. Thom Mee Eens heeft dat verdiend, maar hij is toch mijn allerlaatste strohalm binnen het VK-bolwerk, zeker nu ook de nieuwe hoofdredacteur Philippe Remarque mijn pogingen om weer toegang te krijgen tot de reactie- en discussieruimtes als ‘gezeur’ heeft betiteld en mij dringend heeft verzocht om daarmee op te houden. Zijn brief kwam neer op:
‘Kop houden en wegwezen. Wij moeten jou niet.’
Eens. Het is een schandalig gebeuren, van alle kanten. Goed belicht van je.
Is er nog hoop?
Men weet niet wat men weggooit, al denk ik te lezen bij de ombudsman dat wij er niet meer bij kunnen, maar de krant wel, het voelt voor mij als diefstal, want ik heb niet de mogelijkheid mijn werk er allemaal af te halen.
Ik heb met belangstelling je blog gelezen en denk er nog over na.
@Aad,
Er is alleen hoop als de Volkskrant weer een fatsoenlijke en betrouwbare krant wordt die zich niet onttrekt aan zijn journalistieke, democratische, culturele, maatschappelijke en grondwettelijke verplichtingen.
@Zilvertje,
Inderdaad, het is diefstal bij klaarlichte dag, maar niemand belt de alarmlijn of stapt naar de rechter. Bij de ombudsman van de Volkskrant hoeven we niet aan te kloppen, dat is wel duidelijk.
Hoi Robert,
Helaas heb ik je te laat ontdekt bij onze buitenaardse vriend. Ik heb van hem een eigen slaapplaats gekregen in zijn achtertuin. Uiteraard is deze wilde ezelin hem – mijn baas dus – hij is een askenazi – er zeer dankbaar voor. Ik was van plan hem ON TOPIC een paar authentieke yiddische moppen te vertellen en ja hoor : naar het Achterhuis om de kastanjes te poetsen die straks met een zionistisch logo met duizenden worden vermarkt om met Finkelstein te spreken……
Kort en goed : waar kan ik je vinden. Ik wil je graag mijn email-adres geven, Jij bent hier bekend. Ik kom pas kijken bij het scheiden van de markt. Bij mijn moeder was 1 grootvader niet joods, verder naar beneden allemaal van het houtje. Vader onbekend maar voorzeker geen joodse mens. Ik heb enig recht van spreken. Niet zoveel als E.T. maar toch een beetje al ben ik vol jodin. Ik ben rooms omdat mijn moeder later naar de roomschen is overgestapt. Ik ben toen mee gegaan. Gedoopt op mijn 18de. Op 8 dec 2008 ben ik alevi/bektashi geworden.
Ik heb soms de onhebbelijke gewoonte uren achter elkaar over van alles en nog te verhalen. Mensen vinden me vaak irritant en vervelend. Zionisten en hun Opperlamdse zeloten bovenal. Ik heb ook een serieuze kant om ON TOPIC te blijven.
Het recht van adres en het recht van beklag zijn de enige twee grondrechten die niet botsen. Botsen met de overige 54 mensenrechten. U is imho een van de mensen die daar een juist en gepast gebruik van maken. Iemand die ook bij mijn baasje E.T. over de vloer komt. Die E.T. denkt dat ik tot de veestapel van ex-opperrabbijn Ovadia Josef hoor. Mensen voor E.T. zijn Joden en voor de rest zijn we gadje, zoals de Sinti ze zien, voelen, horen, proeven en ruiken. Overigens zijn de Araps ook niet mijn beste vrienden.
Dag Tulay,
Leuk dat je langskomt. Ik had je openhartige, persoonlijke en onafhankelijke bijdragen aan het weblog van E.T. al gelezen en was het daarmee eens, behalve dat afkomst, religie en geaardheid niet relevant zijn (of althans niet zouden mogen zijn) als het gaat om universele humanitaire- mensen- en burgerrechten.