‘De querulant en de journalist’ (reactie op Henk Blanken, 3 jan 2006)

Op 3 januari 2006 schreef Henk Blanken, destijds adjunct-hoofdredacteur van het Dagblad van het Noorden, een artikel met de titel ‘De querulant en de journalist’ op het weblog van De Nieuwe Reporter (DNR). Volgens het colofon is dit een onafhankelijk weblog voor het debat over de toekomst van de Nederlandse journalistiek, waarin de nadruk ligt op discussies over en onderzoek naar de invloed van nieuwe media en technologie op de journalistiek.

Het motto van mijn (door de Volkskrant opgeheven en verdonkeremaande) VK weblog ‘DONQUI’ was: ‘De journalistiek verdient tegenspraak’. Dit motto was gebaseerd op de scepsis die ik in vele jaren had opgebouwd met betrekking tot media en journalistiek: Zij hebben te veel macht en invloed en veel te weinig tegenspraak omdat zij die zelf kunnen uitschakelen, weigeren, negeren en zelfs verwijderen.

Over pers en journalistiek wordt veel onzin verteld, in de eerste plaats door journalisten zelf. Onafhankelijkheid, objectiviteit, nauwkeurigheid, betrouwbaarheid, kritische volgen van alle vormen van macht in onze maatschappij, bewaken van de democratie. Het is allemaal te mooi om waar te zijn. Het is dan ook lang niet allemaal waar, en zeker niet altijd.

Niet alleen de titel ‘journalist’ is onbeschermd, maar de personen en feiten waarover journalisten schrijven ook. Wie echter kritiek heeft op de pers, krijgt nooit het laatste woord. Er zijn momenten waarop ik onweersproken journalistiek daarom beschouw als de grootste bedreiging van democratie.

Tegenover de grote de invloed die journalisten uitoefenen op de publieke meningsvorming en op de politieke besluitvorming staat dat zij niet democratisch worden gekozen en geen democratisch mandaat hebben en verder dat zij praktisch niet kunnen worden aangeklaagd en dat zij zelfs geen openbare verantwoording hoeven af te leggen voor de fouten die zij maken en voor schade die zij aanrichten.

Het artikel van journalist Henk Blanken bevatte veel elementen die mijn scepsis bevestigden en versterkten: Dit kon en mocht iemand dus zomaar over mij schrijven zonder mij te kennen en zonder mij ooit te hebben ontmoet of op een andere manier te hebben gesproken. Dit artikel heeft mijn reputatie behoorlijk beschadigd. Ondanks het hoge onwaarheidsgehalte wordt het stuk nu nog steeds dankbaar geciteerd door mijn opponenten in publieke discussies op openbare platforms van media.

Hieronder staat het stuk van Henk Blanken. (Sommige saillante passages heb ik vet gemaakt.) Dringend verzoek: Lees vooral ook ALLE reacties.

De querulant en de journalist

“Dit stuk gaat over Robert van Waning, Albert van der Vliet en “Flipper”. En over die honderd-en-nog-wat andere beroepsquerulanten waarmee je als dagbladjournalist vroeg of laat te maken krijgt. Met die honderdnogwat kan ik er naast zitten, maar na jaren van liefdevolle ergernis en geagiteerd mededogen – je doet wat je kunt qua lezersbinding – durf ik de stelling aan dat ik er geen veelvoud van honderd naast zit. Leer mij ze kennen.
Laatst nog. Schreef Thom Meens, de ombudsman van de Volkskrant, over de ongezouten kritiek van zijn lezers op hun dagblad. De redactie wordt doodgewenst, de correspondent in Frankrijk moest worden ontslagen, en overigens zijn journalisten onbekwaam, ondeskundig, vooringenomen en lui. Aldus die lezers dus. (Zie ook Jeroen van Bergeijk over The New York Times en Maarten Reijnders over lezersbijdragen)
Meens heeft in de twee jaar dat hij de belangen van de lezer behartigt – want dat is ongeveer de taakomschrijving van de ombudsman – niet eerder zoveel vuil over zich heen gekregen als nu. Als hij durft te stellen dat bloggers zich ook aan journalistieke principes zouden moeten houden, althans de bloggers op volkskrantblog.nl, dan is het huis te klein.
Een lezer in het bijzonder heeft het op Meens begrepen. De lezer die door de redactie van volkskrantblog is uitgemaakt voor zeurpiet: “In de twee jaar dat ik nu ombudsman ben, heb ik van niemand méér e-mails gehad dan van deze lezer. Alles is beantwoord, vaak vond ik dat hij gelijk had. Op dat ene punt na: hij is aanhoudend, sommigen vinden dat hij daardoor zeurt.”
Ik ken die lezer, ook al wordt hij niet met name genoemd. Die lezer is De Querulant. Goeie kans dat het Robert van W. is, of de alomtegenwoordige “Flipper”, maar zoals zij zijn er velen. De Querulant heeft tijd en overtuigingen te veel die hij elke dag weer opnieuw per brief, mail, telex en postduif naar alle denkbare brievenrubrieken stuurt. Meestal worden de brieven ongeopend gelaten, en vaak niet eens meer geretourneerd – lang geleden is De Querulant al te verstaan gegeven dat hem de toegang tot de kolommen is ontzegd.
Maar soms slipt hij erdoor. Omdat een nieuwe brievenredacteur nog niet ontgroend is, en nog geen kennis heeft mogen maken met de zwarte lijst. Daarop staan de namen van De Querulant en zijn soortgenoten. Soms staan er opmerkingen achter die namen: “In geen geval terugbellen; knettergek!” is de mildste die ik me herinner. In dit geval betrof het een man uit Eindhoven of Best, die al gek was toen ik nog voor Het Vrije Volk werkte en die nog gekker bleek toen ik pakweg tien jaar nadien in een Atex-bak van de Volkskrant de lijst met Nooit Meer Naar Luisteren-lezers ontdekte.
Querulanten hebben hun voorkeuren, maar proberen het evengoed bij elk denkbaar medium. Daarom vertonen zwarte lijsten van querulenten grote overeenkomsten, van krant tot krant. Zoals ook de practical jokes overal gelijk zijn: een nieuwe collega krijgt altijd de opdracht De Querulant telefonisch aan te zeggen dat zijn bijdrage niet deugt, met argumenten uiteraard. Zo’n gesprek duurt eeuwig en eindigt pas als het groentje witheet de hoorn op de haak gooit, en volkomen ontdaan over de redactie gilt: “Wie was die gek?”
In de Nieuwe Journalistiek, die wel luistert naar de lezer en de lezer als producent van nieuws en opinie en achtergronden serieus neemt, in die nieuwe journalistiek vervult De Querulant de rol van bewijs uit het ongerijmde, van uitzondering die de regel bevestigt. Hij is de lezer naar wie je nooit moest luisteren, en ook nu niet. Hij is, als hierboven al aangegeven, knettergek.
Dat stelt fora als volkskrantblog.nl en het forum van mijn krant, Dagblad van het Noorden, natuurlijk wel voor een probleem. Als je open wilt zijn, geen barrieres wenst op te werpen, als je transparant wilt zijn en dus wilt laten zien wie je de toegang ontzegt en waarom, als je het allemaal een beetje probeert te doen in overeenstemming met De Nieuwe Beginselen, heb je handen vol werk.
Het is wat ik eerder de Wet van Behoud van Bagger noemde: je ontkomt niet aan ze, ze blijven je volgen, ze zijn De Querulant. En je kunt niet beter doen dan ze negeren, en ondertussen duidelijk maken aan iedereen die het wil horen dat je geen andere keuze hebt. Als je ze toelaat, met hun gezeur en hun getreiter, overspoelen ze al de veel talrijker lezers die wel wat te melden hebben.
Bij Dagblad van het Noorden dreigde het open forum te verzuipen onder de pesterijen van een dozijn “trollen”. Dat zijn querulanten die niet zozeer gek zijn, integendeel, maar wel lastig: ze trekken zich van god, gebod noch spelregels iets aan en hebben geen ander doel dan te treiteren. Andere lezers haakten af, en lieten ons dat weten. Sinds we De Querulanten met een IP-ban buiten de deur proberen te houden, gaat het veel beter. Het forum is nog steeds geen hoogstaand platform voor burgerjournalistiek, maar bij tijden wel informatief.
Een lang verhaal om duidelijk te maken dat ik met Thom Meens meevoel. Ja, een zeurpiet is een zeurpiet en mag best zo genoemd worden. Maar dat dozijn Querulanten en Trollen mag niet verhinderen dat we Nieuwe Journalistiek gaan bedrijven. Hun bijdragen, hoe luid die ook klinken, zijn niet representatief voor wat burgerjournalistiek vermag. Dat weet de Oude Journalistiek ook eigenlijk wel. Meens kent zijn zeurpieten.
Iemand zou ooit onderzoek moeten doen naar de Honderd Ergste Querulanten in Nederland – ik denk dat hun verhalen samen een verbijsterend boek opleveren over zonderlingen, dorpsgekken en Hadjememaars. Of bestaat dat boek al, is dat onderzoek al gedaan?”
21 COMMENTS

Mark Deuze • 11 years ago
Onderzoek naar deze mensen zou inderdaad mooi zijn. Maar ik wil toch ook graag verwijzen naar bestaande theorievorming over het type gedrag waarover Henk schrijft. In de sociale wetenschappen wordt dit ook wel met een duur woord “deindividuation” genoemd (ik zou zo gauw de Nederlandse vertaling niet weten).
Daarmee wordt bedoeld dat de relatieve anonimiteit van open online discussies mensen zichzelf even doet vergeten, waardoor ze op de site, zonder anderen in acht te nemen, flink tekeer gaan. Ze verruilen hun ego voor de groep als het ware, en aangezien die ‘groep’ vooral in redelijk prille online gemeenschappen (zoals die van de Volkskrantblog of het Dagblad van het Noorden) vooralsnog behoorlijk los zand zijn, lijkt het logisch dat mensen daardoor de grenzen gaan verkennen van het mogelijke en betamelijke. Hetzelfde onderzoek (van Postmes en anderen) suggereert ook dat, eenmaal redelijk coherent en bekend, de groep het weer zal winnen en zelf ongeschreven normen en regels zal handhaven. Dat laatste zie je terug in het succes van collectief gemodereerde discussiesites zoals Slashdot.
Ik wil het bestaan van ‘gekken’ niet betwisten (ik schrijf zelf ook veel te veel over van alles), ik wil wel wijzen op de potentie van collectieve intelligentie (in de woorden van de Franse cyberfilosoof Pierre Levy).

Berry • 11 years ago
Eerder dit jaar liep ik stage bij de Discussie-redactie van de Gelderlander. Tot mijn verbazing stuurde een of andere gepensioneerde ingenieur L. dagelijks 1 of 2 brieven. Ze werden altijd ongelezen weggegooid. De brieven bevatten altijd foutloos geschreven, nette epistels van twee pagina’s, te allen tijde eindigend met een toepasselijk Latijns spreekwoord, waarin op tamelijk onnavolgbare wijze wordt betoogd dat ergens in een artikel een verkeerd woord is gebruikt.
Ik dacht: zulke mensen moeten hun eigen weblog krijgen. En dat is precies wat ze ook zullen doen, de leden van de jongste generatie querulanten. Die krijgen hun eigen stekje op internet, waar ze hun eigen publiek zullen trekken.
Wat ik wel opmerkelijk vind is dat ik al een paar keer heb gelezen dat Henk Blanken constateert dat de lezersbijdragen in fora en weblogcomments nog geen hoogstaande burgerjournalistiek hebben opgeleverd. Verwacht je dan werkelijk dat ze op de stoel van de journalist gaan zitten, zelf nieuws gaan uitzoeken of artikelen gaan schrijven wanneer je ze de mogelijkheid geeft online te reageren? Dat lijkt me hetzij naief, hetzij uitgaand van een vreemde definitie van burgerjournalistiek, die je wel vaker ziet bij traditionele media: burgers die met mobieltjes foto’s schieten en die op verzoek opsturen naar kranten en televisieredacties worden burgerjournalisten genoemd. Ik vind dat eerder een verruiming (maar instandhouding) van de traditionele rolverdeling tussen journalisten (die macht en controle hebben, selecteren, aan de knoppen zitten) en lezers die content consumeren en daarnaast kunnen reageren, klagen of eventueel tips aanleveren. Al dan niet voorzien van een zelf geschoten gsm-fotootje.
Het internet biedt talloze voorbeelden die aantonen dat wanneer je mensen macht en controle geeft, dat ze die nemen en er verantwoordelijk mee kunnen omgaan. Vreemd vind ik het dat Blanken, na het opengooien van de commentpanelen, naar zijn sitebezoekers gaat staren en wachten tot de magic happens. Terwijl die lezers nog altijd op een gigantische afstand van de redactie staan geplaatst. Een dialectiek en een zinvolle relatie (en vruchtbare kruisbestuiving) tussen redactie en lezers ontstaat niet door het simpelweg openen van de reacties. Kijk naar weblogs en de daar gehanteerde schrijfstijl (die als automatisch is ontstaan): redacteuren hebben een naam, gebruiken deze ook, en zijn daarop aanspreekbaar; artikelen worden vaak vanuit een ik-persoon geschreven; in artikelen worden lezers aan- en toegesproken; et cetera.
Zo’n weblog is een cultureel systeem, waarbij elk artikel een bevestiging is van de sociale relaties tussen redactie en lezers. Afstand tussen redactie en lezers is klein, actieve commenters worden dikwijls redactielid, et cetera. Wat zie je bij sites als DVHN.nl? Anonieme krantenberichten, geschreven in een stijl die tot wasdom is gekomen in een papieren krant. De afstand in tijd en ruimte tussen papierenkrantenredactie en papierenkrantenlezers zoals die bestaat bij papieren kranten, blijft op krantensites voelbaar. Om zinvolle relaties tot stand te brengen, is dan ook meer nodig dan tijd, zoals Mark Deuze oppert. Het vergt een volledige herbezinnig op de functies van de krant, de schrijfstijl, de professionele identiteit van de journalist en de relaties die hij onderhoudt met de lezer, en de positie die de lezer krijgt toebedeeld. Ik vraag me af of kranten in staat zijn tot een dergelijke omschakeling.

Henk van Ess • 11 years ago
Bij het AD hebben we in het businessplan zes moderators staan. Zes mensen die groen en
rijp van elkaar scheiden. Vooraf. Maar is dat het beste wapen tegen Hadjememaars?
“Trolls are everywhere. Don’t fight them. You always lose”, zei Ben Hammersley onlangs tegen me.
De fora van de BBC worden sinds kort niet meer vooraf geredigeerd – om juridische redenen.
Bijna zesduizend reacties per dag zonder voorselectie, hoe kan dat goed gaan?
Dit is de keten van gedachten:
* wie vooraf zorgvuldig modereert, leest alles
* wie alles leest, is juridisch gezien nóg meer verantwoordelijk voor de uiting
* een foutje van een moderator kan daarom direct juridische gevolgen hebben.
De gedachte bij de BBC:
* niet alle reacties zijn vooraf te lezen
* omdat niet alles te lezen is, kan de BBC niet verantwoordelijk worden gesteld voor alle uitingen
* wél worden aperte berichten verwijderd op verzoek van andere users. Richtlijnen staan in http://www.bbc.co.uk/terms/
De policy van een ander troll-vriendelijk forum: http://openpolitics.ca/trolls

Henk Blanken • 11 years ago
@Henk van Ess: De aanpak van de BBC is precies de aanpak van Dagblad van het Noorden. Jarenlang heb ik in mijn vorige baan geprobeerd het anders te doen, en met ziel en zaligheid Forum Online van de Volkskrant verdedigd, maar baten mocht het niet. Uiteindelijk waren we fulltime bezig met het modereren van de eindeloze stroom bijdragen van een handvol scribenten, die uitsluitend over Israel en de Palestijnen schreven, dat al jaren volhielden en niet van plan leken de strijdbijl voor het einde der tijden te begraven.
De benadering van DvhN nu is niettemin ook lastig. Zie de uitspraak van Hammersley (“trolls are everywhere”). Ik klamp me vast aan de sociologische fenomenen waaraan Mark Deuze refereert: er bestaat zoiets als collectieve intelligentie en collectief fatsoen. Sociaal verkeer wordt mede bepaald door reputatiesystemen, die op internet te organiseren en te automatiseren zijn. Al meen ik ergens gelezen te hebben dat een systeem van collectieve moderatie zoals Slashdot dat kent, pas werkt als het aantal mensen met positieve bijdragen tenminste tien maal groter is dan het aantal querulanten/trollen.
@Berry: Je kritiek is goeddeels terecht. Een krant is per definitie een oud medium, en een website van een krant zal meestal moeite hebben zich aan te passen aan wat nieuwe generaties mediaconsumenten verlangen. Dat geldt ook voor dvhn.nl: we kunnen het nooit voor iedereen goed doen, omdat er nu eenmaal een waterscheiding is tussen “oude” en “nieuwe” lezers, tussen degenen die de wetten van de weblog als zinvol en vanzelfsprekend ervaren, en zij die nauwelijks weten wat een weblog is.
Mijn definitie van burgerjournalistiek is geloof ik precies zo ruim als die van jou. Ik kijk niet neer op bijdragen van lezers, of beter: op content van lezers (want ik zou die oude hierarchie graag loslaten). Maar dat neemt niet weg dat niet-professionele journalisten soms hele zinvolle informatie verschaffen en soms maar wat aan oudehoeren. Het Forum van dvhn is bedoeld als reactieplek, niet meer en niet minder. Bezoekers reageren ook gretig. Ik vind dat prima: het maakt het maken van een krant minder eenrichtingsverkeer.
Ik heb niet in het minst de illusie dat het forum ook de plaats waar dvhn-lezers hun eigen journalistiek gaan bedrijven (op een enkele uitzondering na). Om dat te bereiken, is meer nodig. Een beter platform, weblogs misschien. Jouw veronderstelling dat we, na het openen van het forum, gaan zitten wachten totdat de hemel zich opent, is een tikje voorbarig (al zal ik dat natuurlijk nog moeten bewijzen).

Remco Kouwenhoven • 11 years ago
Henk Blanken, hoofd redacteur van het Dagblad van het Noorden, reageert op de grote hoeveelheden onzinnige reacties die de website van het Dagblad overspoelen. Ik ben met hem eens dat het de laatste tijd beter gaat. Maar een dergelijk openbaar forum vereist actieve moderatie. Gebeurt dat niet dan blijven meer en meer mensen weg.
Trackback van http://www.remcokouwenhoven…

Cpt. Iglo • 11 years ago
Naar aanleiding van het stukje van Henk Blanken heeft iemand op het volkskrantblog een stukje geschreven, waardoor ik erop geattendeerd werd. De reactie die ik bij de volkskrantblogster heb achtergelaten heb ik weer verwerkt in een stukje op mijn eigen webzijde. Hij begint met: “Het stukje van de heer Blanken is typerend voor de zelfoverschatting waaraan veel Nederlandse ‘journalisten’ lijden. En wat is die man nu helemaal?”
De rest is na te lezen in het stukje ‘De querulant en de journalist’ op http://www.opinieleiders.nl.

Robert van Waning • 11 years ago
U plaatst wel een link naar de weblog van collega Thom Meens en niet naar die van mij en van de andere ‘querulanten’.
Zo stelt u uw lezers niet in de gelegenheid om zelf kennis te namen wat die verwerpelijke lieden te melden hebben en dus ook niet om zélf te oordelen of dat werkelijk allemaal ziekelijke nonsens is.
Hopelijk levert mij dat ook nog een paar inhoudelijke reacties op, en niet louter gepapegaai en persoonsgerichte aanvallen op basis van .., ja van wat eigenlijk?
Kom eens langs en schrijf wat zinnigs op:
DONQUI

Jeroen Mirck • 11 years ago
Zie je wel dat Robert van Waanbeeld een querulant is? Hij begint meteen te klagen dat er niet naar hem gelinkt is, terwijl hij zelf nota bene de mogelijkheid heeft om een reactie onder deze blog te plaatsen… met een link! Ik denk dat Henk Blanken zinnige dingen zegt. “Maar dat dozijn Querulanten en Trollen mag niet verhinderen dat we Nieuwe Journalistiek gaan bedrijven”, is de juiste conclusie. Als er een hek komt te staan rond het experiment Volkskrantblog, heeft het experiment gefaald.

albert van der vliet • 11 years ago
Als ik deze pompeuze website niet zo onbelangrijk vond, had ik een klacht ingediend bij de Raad voor Journalistiek. Henk Blanken (regentesk hoofredacteur) noemt mij een querulant, maar toont met geen enkel woord aan waarom hij mij als zodanig betitelt. Een kwestie van smadelijke belediging en van de klok horen luiden en niet weten waar de klepel hangt. En dat noemt zich journalist.
Journalisten kunnen niet tegen kritiek en als er dan op een website van de Volkskrant een paar bloggers zijn die kritiek hebben op Vk-journalisten, dan neemt Blanken het op voor zijn collegaatjes en noemt hij de critici ongezien beroepsquerulant.
Ik ben blij dat ik mijn lidmaatschap van de NvJ een paar jaar geleden heb opgezegd. Wat een eng clubje, blijkt telkens weer.
Veel sterkte toegewenst.
Albert van der Vliet,
drs. Communicatiegeschiedenis.

Robert van Waning • 11 years ago
Misschien kan Mark Deuze vertellen of alleen burgerjournalisten, webloggers en andere gekken, trollen, zeurpieten en querulanten verschijnselen van de-individualisering vertonen, of dat ook journalisten zulke menselijke trekjes gaan vertonen als zij zich onder-ons wanen of zich gezamenlijk bedreigd voelen?
Het valt namelijk zo op dat de heren het zo ontzettend met elkaar eens zijn. In hun collectieve zelfverblinding ontgaat het hun dat juist zíj zich op het vermeend-anonieme weblog onbetamelijk gedragen, onnodig persoonlijk worden, schimpen en schelden, denigrerende naamsgrappen verzinnen, kritische bijdragen van hun weblog verwijderen en zelfs dreigen om, in flagrante strijd met gebruiksvoorwaarden, hele weblogs te verwijderen! Je kunt niet zeggen dat zij hun ego verruilen voor de groep, want bij veel journalisten ís de groep hun ego.
Henk Blanken schrijft: “Dit stuk gaat over Robert van Waning, Albert van der Vliet en “Flipper”. En over die honderd-en-nog-wat andere beroepsquerulanten waarmee je als dagbladjournalist vroeg of laat te maken krijgt. [..] Leer mij ze kennen.”
Hoe kan Blanken mensen kennen die hij nog nooit heeft gesproken of geschreven? Ik ken hem in ieder geval niet. Ook nooit van hem gehoord. Wat een wonderlijke opvatting hebben Nieuwe Journalisten toch over het door de Oude Journalistiek gerespecteerde beginsel van ‘hoor en wederhoor’.
Jeroen Mirck is zó tevreden over zijn eigen originaliteit, dat hij nu al voor de derde of vierde keer ‘Van Waanbeeld’ noemt. Maar zelfs dát kan het wij-gevoel van de Nieuwe Reporter niet bederven. Zelfs het gemis aan zelfkritiek blijkt wordt collegiaal gedeeld. Samen tegen de rest!
Henk Blanken schrijft: “Een lang verhaal om duidelijk te maken dat ik met Thom Meens meevoel. [..] Meens kent zijn zeurpieten.” Nu ken ik Thom Meens inmiddels goed genoeg (en hij mij) dat ik bijna zeker weet dat hij níet met Blanken meevoelt. Tussen die twee zit een wereld van verschil. Geef mij maar de Oude Journalistiek, want de Nieuwe is bagger.
see more

Mark Deuze • 11 years ago
@Robert: het moge duidelijk zijn dat iedereen – beroepsjournalisten, blogger, querulant (wat een Woord) en wat dies meer zij – nog steeds op zoek is naar de ‘waarden en normen’ online. Niemand is er uit wat wel en wat niet kan – zeker, er zijn genoeg spelregels op het net (‘Netiquette’, ‘cyberethiek’, gedragscodes, etc.), maar die zijn niet noodzakelijkerwijs gebaseerd op consensus.
Dat laatste raakt misschien wel de kern van het hele ‘hoever kan je gaan’-debat vandaag de dag: er zijn geen op consensus gebaseerde waarden en normen meer, alles is voortdurend in onderhandeling en het zal van collectieve goede wil en gemeenschappelijke controle afhangen hoe ‘goed’ of ‘slecht’ het gaat.
en tja, die discussie is voor ‘oude’ journalisten net zo nieuw als voor ‘nieuwe’ journalisten.

Robert van Waning • 11 years ago
Mark Deuze, je bent duidelijk. Dat bleek ook afgelopen dinsdag bij de VPRO op Radio 1.
Elders schreef je dat iedereen nu journalist is. Ik denk (hoop) niet dat je gelijk hebt, noch zult krijgen. De journalistiek moet er alleen aan wennen dat zij haar belangrijke maatschappelijke functie van informatie-selecteerder, -duider en -distributeur en die van opinieplatform en -leider nu echt waar zal moeten maken, niet alleen tegenover hun hoofdredacteuren en collega’s maar ook tegenover een publiek dat dankzij allerlei ontwikkelingen niet langer genoegen hoeft te nemen met gepasseerde vormen van autocratie, monopolisme en de daarbij behorende arrogantie.
Burgers moeten net zomin journalisten worden als dat alle straatvoetballers profs worden. Journalisten moeten echter wel meer burgers worden. Maar dan wel burgers die niet alleen een vak hebben geleerd en dat ook beheersen maar die ook de oude journalistieke standaarden van integriteit, geloofwaardigheid, betrouwbaarheid, onafhankelijkheid, hoor en wederhoor, et cetera in stand willen en kunnen houden. Nu meer dan ooit.
Henk Blanken schreef zoiets dat redacties de verantwoordelijkheid voor hun media misschien moeten delen met hun lezers/kijkers/luisteraars. Kan het nog gekker?! Dat willen de meeste bloggers ook helemaal niet. Zij willen alleen als burgers hun rechten en mogelijkheden kunnen benutten, en waar nodig bevechten op institituties die zich daar nogal krampachtig tegen verzetten. Zoals de journalistiek.
(Bovenstaande schreef ik zojuist gedeeltelijk ook op jouw eigen weblog, maar dat leest natuurlijk niemand meer. Het vervliegt allemaal zo snel..)

Robert van Waning • 11 years ago
Dank je wel, Henk Blanken, voor dit platform, waarop het, zoals je schreef, over mij ging. Ik heb weer naar hartelust kunnen queruleren en mensen lastig kunnen vallen met ‘gezeur en getreiter’. De andere bezoekers begrijpen heus wel dat je geen andere keuze had. En wat ga je nu doen met mijn bijdragen? Weggooien, zoals je altijd al deed bij de Volkskrant?

Jeroen Mirck • 11 years ago
Ik tegenstelling tot sommige beroepsquerulanten laten journalisten de reacties van andersdenkenden (mits geen scheldkanonnades) gewoon staan, zodat de lezer zich gewoon zelf een beeld kan vormen.

Jeroen Mirck • 11 years ago
@Albert: Lees deze alinea van Blanken nog eens goed: “Het is wat ik eerder de Wet van Behoud van Bagger noemde: je ontkomt niet aan ze, ze blijven je volgen, ze zijn De Querulant. En je kunt niet beter doen dan ze negeren, en ondertussen duidelijk maken aan iedereen die het wil horen dat je geen andere keuze hebt. Als je ze toelaat, met hun gezeur en hun getreiter, overspoelen ze al de veel talrijker lezers die wel wat te melden hebben.”

Robert van Waning • 11 years ago
Jeroen, is G-J Bogaerts dan toch geen journalist, maar inderdaad een omhooggevallen programmeur? Bert Wagendorp verwijderde ook kritische bijdragen, maar ook hij is geen journalist (meer) maar columnist. Die mogen alles wat journalisten, ‘gewone mensen’ en zelfs beroepsquerulanten niet mogen of uit fatsoen wel uit hun hoofd laten.
Je blijft sommige kritische lezers nu wel consequent ‘beroepsquerulanten’ noemen, maar in feite doen zij meestal weinig anders dan wat journalisten doen: Stukkies en brieven schrijven over dingen die wij belangrijk vinden of om andere redenen de moeite van het schrijven waard zijn. Omdat de journalistiek zich voornamelijk bezig houdt met het bekritiseren van politiek en bestuur, volgen wij op onze beurt de journalistiek op kritische wijze. Wij doen dit alleen niet beroepsmatig, en wij vragen dus geen geld voor onze inspanningen. Omdat wij geen professionals zijn, ligt het niveau van onze schrijverij (ondanks onze vaak hoge opleiding) meestal onder dat van broodschrijvers. Maar dat mag toch geen reden zijn om ons de vrijheid van meningsuiting te ontzeggen?
De reacties die ik van beroepsjournalisten krijg, zijn hoogst merkwaardig. Ook al probeer ik zinnige dingen te schrijven en gebruik ik geen onvertogen woord en speel ik niet op de persoon maar op de bal, dan tóch word ik telkens weer uitgemaakt voor gek, onzinnig, hinderlijk, zeurpiet, paranoïde, trol, (beroeps)querulant, et cetera. Het lijkt wel een soort Pavlov-reactie op het zien van bepaalde namen, ongeacht wat zij schrijven.
Beroepsjournalisten hebben kennelijk nog moeite om te wennen aan het weerwerk en de tegenspraak die zij nu van ‘gewone mensen’ krijgen. Voor ‘Nieuwe Reporters’ is dat tamelijk beschamend.
Omdat dit stuk volgens Henk Blanken over Robert van Waning e.a. gaat, mogen een paar achtergrondgegevens niet ontbreken. Henk kent mij niet, dus geef ik die zelf maar even: Ik ben 63 jaar oud, heb een diploma gym bèta (Erasmiaans Gymnasium) en vrij doctoraal Ned. Recht (RU Leiden 1970, hoofdvak Economie). In 1971 was ik de eerste medewerker van de Raad voor Milieudefensie en vertaalde ik het boek Blueprint for Survival in opdracht van Wouter van Dieren. Ik was beroeps(zee)zeiler, mede-oprichter en voorzitter van de Vereniging Botterbehoud, directeur, importeur en topverkoper van luxe zeiljachten, nog zo een paar andere dingen. De laatste 18 jaar van mijn werkzame leven verdiende ik mijn inkomen en mijn pensioen als zelfstandig automatiseerder en maakte ik applicaties voor de advocatuur. Over het algemeen ben ik aardig, humorvol en plezierig in de omgang. Vraag maar aan onze buren.
In feite word ik alleen door journalisten voortdurend uitgemaakt voor alles wat lelijk en naar is. Kennelijk behoren wij tot verschillende werelden.

Mark Deuze • 11 years ago
Robert schrijft: “De journalistiek moet er alleen aan wennen dat zij haar belangrijke maatschappelijke functie van informatie-selecteerder, -duider en -distributeur en die van opinieplatform en -leider nu echt waar zal moeten maken”, en maakt in die post nog meer sterke opmerkingen.
@Robert: ik denk dat je volkomen gelijk hebt – en juist daarom is het zo jammer dat zo weinig journalisten de uitdagingen van nieuwe media en een veranderende samenleving zo optimistisch interpreteren zoals jij. Ik ben het met je eens: de ‘nieuwe’ media ecologie biedt de journalistiek tal van mogelijkheden het werk beter, kritischer, transparanter, interactiever, enz. te doen. In plaats daarvan horen we te vaak gelamenteer en cynisch geklaag, of blijven journalisten in hun zelf-reflectie steken bij de idee dat ze het toch niet zo slecht doen en vooral door moeten gaan met meer van hetzelfde.
In alle oprechtheid: ik hoop ook dat ik ongelijk heb! Maar ik denk dat de manier waarop de journalistiek over het algemeen (allerlei prachtige initiatieven uitgezonderd natuurlijk) naar zichzelf en de veranderende leefwereld kijkt garant staat voor het verder afsterven van de door jou beschreven functies die de journalistiek voor onze samenleving heeft.

Robert van Waning • 11 years ago
Godzijdank, Mark Deuze, ik begon mij al af te vragen of journalisten ondertussen allemaal waren als de geborneerde, wrokkige, angstige lieden van wie ik alleen maar stront naar mijn hoofd krijg. En dat terwijl er nauwelijks een grotere fan van journalistiek bestaat dan ik. Ik lees te weinig boeken omdat ik te veel kranten lees, in vier verschillende talen als het moet. Maar dan bedoel ik de echte, de goede, de waarde- en zinvolle en volstrekt onmisbare journalistiek! Die bestaat gelukkig nog steeds, maar houdt zich (verstandigerwijze?) verre van ‘nieuwe reporterdom’ dat zijn superieure kennis van internetprogrammatuur misbruikt voor een machtsgreep op gevestigde media die tegen de stroom in proberen hun hoge standaarden te bewaren.

marc bakker • 10 years ago
natuurlijk is flipper geflipt, dat mag duidelijk zijn. maar laten we het eens hebben over de heer Broertjes. onder zijn hoofdredactionele leiding is de volkskrant de laatste jaren
afgegleden naar een bedenkelijk niveau. dat is in ieder geval mijn bescheiden mening. volgens mij volgen jullie vaak de verkeerde leiders.
jullie dolfijn.

Bert • 10 years ago
Wel, de kritiek die redacteuren van de lieve lezertjes ontvangen, lijken me een normaal onderdeel van het publieke debat dat mede door de redacteur wordt geëntameerd. Dat daar naar vorm en inhoud dubieuze opmerkingen worden gemaakt, dat is even vervelend als vanzelfsprekend: dat gebeurt in bijna elk debat waarbij velen sterk emotioneel en met botsende meningen zijn betrokken. De ergernis van de redacteur is als die van de lezer. De ergernis vermijden vereist een distantie tot het publieke debat die zo groot is dat het debat geen debat meer is, maar een uitwisseling van meningen en argumenten tussen redacteuren en geballoteerden. Daarbij is de redacteur geen redacteur meer, maar een opinie-manager.

Jan Verheul • 5 years ago
U kent vast Andrew Marr, de BBC topjournalist. Jaren geleden legde Noam Chomsky hem precies uit hoe het met zijn kwaliteiten gesteld is:
Marr: “How can you know that I’m self-censoring?”
Chomsky: “I don’t think you’re self-censoring. I’m sure you believe everything you’re saying. But what I’m saying is if you believed something different, you wouldn’t be sitting where you’re sitting.”
http://tinyurl.com/64tjsgp
Deze querulant biedt 3000 Euro aan de eerste journalist die kan aannemelijk maken dat gebouw WTC7 best geheel synchroon kon instorten als gevolg van office fires. Email me.

[UNQUOTE.  Einde van het blog van Henk Blanken en de commentaren daarop. Hij heeft deze reacties trouwens weggelaten op zijn eigen weblog.
(Zie: https://www.henkblanken.nl/2006/01/03/de-querulant-en-de-journalist/ ]

Eén opmerking tot slot [19 maart 2017]:

Hoewel het artikel van journalist en hoofdredacteur Henk Blanken voornamelijk over mij ging, had hij mij niet alleen van te voren nooit gesproken of geschreven, maar bovendien heeft hij ook niet gereageerd op mijn commentaar op zijn smaadschrift. Begrijpen jullie nu iets beter mijn scepsis over ‘onafhankelijke, objectieve, betrouwbare, eerlijke en democratisch ingestelde journalistiek’?

Zulke ‘journalisten’ maken mij trots om door hen een ‘querulant’ te worden genoemd.