“Volgens de rechter moet de samenleving kunnen vertrouwen op volledige en integere archivering, ook online. Het uit het archief halen van verhalen omdat ze negatief zijn, is daar strijdig mee. [..] Verwijdering van de verhalen [over Luzac] zou de integriteit en volledigheid van media-archieven aantasten. Zo wordt de deur opengezet voor geschiedvervalsing. Bovendien zou afbreuk worden gedaan aan de reputatie van media als integere en betrouwbare bron van nieuws.
‘De kerntaak van de media is immers het aan de kaak stellen van misstanden. Die kerntaak zou ernstig worden beperkt wanneer media hun archieven na verloop van tijd zouden moeten opschonen tot louter positief nieuws,’ aldus de rechter. [..] .. ‘de samenleving moet kunnen vertrouwen op een volledige en integere (online) archivering’. Dat beschikbaar maken van nieuws in archieven noemt de rechter ‘een belangrijke secundaire taak’ van de media, naast de primaire taak van publieke waakhond. Verwijdering van rechtmatige artikelen, alleen omdat ze een negatieve lading hebben, gaat dus te ver.“
(Wilco Dekker, ‘Luzac verliest zaak tegen Volkskrant’, VK 1 april 2010.)
Naar aanleiding hiervan vraag ik mij af hoe een rechter zou oordelen over het willekeurig verwijderen van keurige maar kritische reacties van lezers op opiniestukken op de website van de Volkskrant.
Wie nu kijkt op het weblog ‘Bagger op het blog’ dd 27/3 jl van Thom Meens, Ombudsman van de Volkskrant’ (http://www.vkblog.nl/bericht/307590 ) zal zien dat daarop 145 reacties zouden zijn gekomen. In werkelijkheid waren dat er veel meer. De voorlaatste keer dat ik keek, waren er meer dan 225 reacties. 1/3 daarvan is echter door de ombudsman verwijderd. Dat waren lang niet allemaal ‘Geen Stijl’-achtige bagger-reacties waren, maar deels ook keurig geformuleerde kritiek op wat Thom Meens in zijn hoedanigheid van ombudsman had geschreven en deels op zijn functioneren als ombudsman in het algemeen. Kennelijk houdt ombudsman Thom Meens niet van kritiek en vindt hij dat hij het recht heeft om die te verwijderen. Hierdoor vormen de overgebleven in de voor lezerreacties bestemde ruimte op de website van de Volkskkrant geen getrouwe afspiegeling meer van de meningen die lezers hebben over
zijn column en/of zijn functioneren als ombudsman.
In feite komt dit neer op ‘het verwijderen van rechtmatige artikelen, alleen omdat ze een negatieve lading hebben’. Het is niet alleen een vorm van geschiedvervalsing maar bovenal een ontoelaatbare inperking van het recht van burgers om hun mening te uiten op een daartoe speciaal ingericht openbaar forum voor publiek debat.
De reactieruimtes op de websites van kranten zijn, in tegenstelling tot de rubriek voor ‘Ingezonden Brieven’ van de papieren edities, geen onderdeel van het journalistieke produkt van de krant waarvoor de redactie journalistieke verantwoordelijkheid draagt.
Tot dusver lijkt niemand zijn vingers te willen branden aan de vraag welke democratische en juridische status moet worden toegekend aan het nieuwe fenomeen van de on-line reactie- en discussieruimtes op de websites van kranten. Iedere redactie modereert die dan ook op een andere wijze, maar geen van alle zijn zij bereid om daarover publieke verantwoording af te leggen.
Hierbij een paar voorbeelden van reacties die door de ombudsman werden verwijderd van zijn weblog omdat zij ‘bagger ‘ zouden zijn en zijn weblog zouden ‘vervuilen’. Oordeel zelf:
Robert van Waning schreef op 27-0302010 16:23 uur [Verwijderd door de ombudsman.]
“Mijn column van vorige week over Milly, de media en de dader, leverde een tiental reacties op van lezers die de column in de papieren krant lazen. Ze waren overwegend ingetogen en instemmend,” schrijft Thom Meens.
Is dat zo? Hoe kunnen wij dat controleren? Het enige wat wij zeker weten is dat kritische en negatieve reacties stelselmatig worden verwijderd door de moderator en door de ombudsman zelf. Dan blijven
er inderdaad alleen de aardige en positieve reacties over.
Kennelijk is dat het ideaal dat deze krant voor ogen staat. Maar is er dan nog wel sprake van een open discussie, van publiek debat, van een kritische dialoog tussen journalistiek en publiek? Van democratie?!
Er ontstaat een scheefgroei in onze democratische verhoudingen als (bijvoorbeeld) kranten in koeieletters mogen schrijven dat premier Balkenende zijn houdbaarheidsdatum heeft gepasseerd maar een abonnee niet hetzelfde mag schrijven over de ombudsman van zijn krant. Ombudsman Thom Meens verwijderde niet alleen die opmerking uit de voor reacties bestemde ruimte op zijn weblog,maar hij noemde die kritiek ook een vorm van ‘vervuiling’. Iedereen die inmiddels om wat voor reden dan ook door de ombudsman himself werden verbannen, krijgen hier dus ook nog een trap ná van hem van
zijn fans zonder dat zij zich daartegen kunnen verweren, Dat is niet erg netjes, om het maar zo vriendelijk mogelijk te zeggen.”
Robert van Waning schreef op 27-03-2010 18:31: [Verwijderd door de ombudsman.]
Hierbij een voorbeeld van ‘bagger’ die op 8 maart jl door de Ombudsman van
de Volkskrant werd vewijderd:
“Ombudsman, mensen die blootstaan aan willekeur en machtsmisbruik van de internetredactie van uw krant, doen op uw weblog een beroep op hun fundamentele recht van vrije meningsuiting. U doet alsof ik inmiddels in blessuretijd ben beland en hier dus nog slechts word gedoogd. Het gaat echter niet om een gunst of ‘zegening’ met een bepaalde houdbaarheidsdatum, maar om een democratisch recht
dat niet willekeurig aan welgevallige personen kan worden toegekend en dat van kritische burgers even willekeurig en zonder enige vorm van proces weer kan worden afgepakt.
Voor bezwaren tegen willekeurige schendingen van hun fundamentele rechten maken maken burgers gebruik van de (beperkte) mogelijkheden op het openbare forum van een hiertoe aangewezen functionaris van een landelijke krant. U schrijft smalend ‘Tel uw zegeningen’. Ik zeg: Weest u zich bewust van uw functie, uw taak en verplichtingen. “
Nadat hij die bijdrage had verwijderd van zijn weblog en mij een permanente ip-ban had opgelegd, schreef de Ombudsman over trollen die zijn weblog ‘vervuilden’. Daarmee doelt hij heus niet alleen op anonieme schreeuwers en vuilbekken, maar ook op fatsoenlijke, maatschappellijk betrokken, onafhankelijk denkende en (dus) kritische abonnees van zijn krant die altijd onder hun eigen naam deelnemen aan de discussies op het VK weblog en daarbij de regels van wet en fatsoen steeds in acht nemen.
Hun enige ‘fout’ is dat zij gefundeerde kritiek durven uiten op de journalistiek in het algemeen en op sommige medewerkers van deze krant die het niet zo nauw nemen met de journalistieke onafhankelijkheid, integriteit en betrouwbaarheid waarop deze krant zich beroept.
Robert van Waning schreef op 27-03-2010 18:38 [Verwijderd door de ombudsman.]
Critici de mond snoeren en de oppositie verbannen, dat is waar dictators en journalisten van dromen.
Zie VK weblog http://www.vkblog.nl/bericht/305607/
Robert van Waning schreef op 27-03-2010 19:29 [Verwijderd door de ombudsman.]
@Max, trollen zijn altijd anoniem en hun ‘bijdragen’ hebben nooit
betrekking op het onderwerp van de discussie. Jouw opmerking over Wilders
sloeg nergens op, niet op deze discussie en zeker niet op mij want ik heb
helemaal niets met Wilders. Met dat ‘word volwassen’ sloeg je de plank ook
behoorlijk mis, want het is juist volwassen kritiek waar de redactie van
de Volkskrant niet tegen kan en daarom dan ook wanhopig met
ondemocratische methoden probeert te onderdrukken.
Robert van Waning schreef op 28-03-2010 20:39 [Verwijderd door de ombudsman.]
“De kwaliteit van de krant staat of valt met goede journalistiek die integer is en met journalisten die betrouwbaar zijn,” schrijft VK-hoofdredacteur Pieter Broertjes in een advertorial op de voorpagina van
27/3 jl waarin hij ons het nieuwe formaat van zijn krant aanprijst.
Journalistiek is handel. Wie heeft ooit gehoord van integere en betrouwbare handelaars die niet in de eerste plaats op hun eigen voordeel uit zijn? Precies. Daarom is er een permanente onafhankelijke en kritische controle door burgers nodig om de journalistiek in het gareel van het algemeen maatschappelijk belang te houden zodat zij zich niet laten verleiden tot allerlei vormen van hobbyisme, groepsdenken, belangenbehartiging, cliëntelisme en partijpolitiek.
Die democratische controle, weerwerk en tegenspraak door burgers ergert de journalistiek natuurlijk mateloos. Dit betekent niet dat die dus maar monddood moet worden gemaakt. Het feit dat de ombudsman van de Volkskrant hiervoor juist wel pleit, laat zien dat hij niet (meer) de juiste man op de juiste plaats is. Net als premier Balkenende heeft hij zijn tijd en zijn kansen gehad.
Robert van Waning schreef op 29-03-2010 13:09 [Verwijderd door de ombudsman.]
Wie handelt het meest in strijd met de democratie, iemand die andere mensen de mond snoert of iemand die scheldt? Volgens mij de eerste, maar velen denken daar anders over. Democratie betekent dat beide meningen mogen worden geuit.
Een situatie waarin machthebbers (politici, bestuurders, journalisten) hun critici het zwijgen mogen opleggen, lijkt meer op een dictatuur dan op een democratie.
Persvrijheid is een afgeleide van het mensen- en burgerrecht van vrije meningsuiting, en niet andersom.
Een journalistiek die zelf geen kritiek kan verdragen, heeft niet het recht om kritiek te uiten. De journalistiek mag zich evenmin als de andere machten verheffen boven kritiek en controle en zich zodoende onttrekken aan de checks and balances die onze democratie evenwichtig, transparant, eerlijk en rechtvaardig moeten houden. Burgers zijn de enigen die de journalistiek mogen bekritiseren, maar zij moeten daartoe dan ook wel de mogelijkheid hebben. Internet biedt deze.
Robert van Waning schreef op 29-03-2010 14:45 [Verwijderd door de ombudsman.]
Maar wie controleert de controleur?
Een anonieme moderator die geen publieke verantwoording hoeft af te leggen, beschikt over een ongecontroleerde en onweersproken macht om alleen opinies toe te laten die hem bevallen. De ervaring leert dat kritische reacties en bijdragen dan steevast in de elektronische prullenmand verdwijnen.
Dit is in strijd met de levensvoorwaarden voor een evenwichtige en gezonde democratie, namelijk ten eerste de choc des opinions en ten tweede goed functionerende checks and balances.
Hoe er ook wordt gemodereerd, de verwijderde reacties en discussiebijdragen zouden nooit helemaal mogen worden verwijderd maar alleen mogen worden verplaatst naar een aparte rubriek ‘Verwijderd’
of ‘Ongewenst’. Iedereen kan dan mede beoordelen of de moderator zijn werk wel goed doet en daarbij niet willekeurig te werk gaat en dus geen misbruik maakt van zijn mogelijkheden om critici de mond te
snoeren en de oppositie uit te schakelen.
En verder ben ik van mening dat iedereen alleen onder zijn/haar eigen naam zou mogen deelnemen aan het openbare publieke debat.`
[Unquote]
Tenslotte:
Op 27-11-2009 had ik in een reactie op een column van Paul Brill (‘Obama’s lakmoesproef’, VK 27-11-2009) o.a. geschreven:
“Knap hè, hoe Paul Brill met zijn verwijzing naar ‘het Midden-Oosten’ het noemen van Israël als ‘hot issue’ zorgvuldig vermijdt. Hij laat echter geen gelegenheid onbenut om Iran in een kwaad daglicht te stellen. Ook hier niet, dus. Iran moet natuurlijk goed in de gaten worden gehouden, maar Israël is en blijft nog altijd ‘the hottest issue of them all’ met zijn systematische schendingen van het internationale recht (waaronder kernwapenverdragen).”
In de Volkskrant van 17/3 jl stond in een ‘analyse’ van Philippe Remarque, correspondent van de VK in de VS:
“In het Washington van Obama wordt het gedrag van Isarël steeds meer gezien als een gevaar voor de Amerikaanse veiligheidsbelangen. Ook door generaal Petraeus. commandant van alle operaties in het Midden-Oosten en een held van rechtse, pro-Israëlische Amerikanen. In een besloten presentatie in januari stelde hij dat de Amerikaanse troepen in Irak en Aghanistan meer gevaar lopen doordat Israël het vredesproces traineert.
In het Congres zei Petraeus dinsdag dat Amerika’s succes in de regio afhangt van de Arabisch-Israëlische strijd. “Het conflict wakkert anti-Amerikaans sentiment aan, door de perceptie dat Amerika Israël voortrekt,” zei Petraeus. Het denken van de invloedrijke generaal toont aan: Israël kan niet eeuwig rekenen op Amerika’s geduld.”
(Philippe Remarque, ‘Geduld VS met Israël heeft een grens’, VK 17 maart
2010.)
Dit is nu precies waarop ik wees in mijn reactie op wat Paul Brill zo opvallend níet had geschreven in zijn weergave van een veiligheidsconferentie in Halifax. Daarin was volgens Brill Iran (natuurlijk) wél en Israël (natuurlijk) níet als een veiligheidsrisico aangemerkt. Paul Brill vermeldde al even opvallend niet
wie die ‘veiligheidsconferrentie’ had georganiseerd.
Het wordt echter nog gekker: In de Volkskrant van vandaag, 1-4-2010 staat een paginagrote weergave van het interview dat Paul Brill had met de Amerikaanse opperbevelhebber die zulke scherpe kritiek op Israël had geuit. Maar daarover staat geen woord in het interview!
Inmiddels ben ik nu dus al vier maanden verbannen omdat ik iets had geschreven wat een Amerikaanse opperbevelhebber en een correspondent van de Volkskrant gewoon hardop mogen zeggen en schrijven. Die verwijdering van mijn reactie en mijn verbanning zijn daden van willekeur en machtsmisbruik van een moderator die vindt dat burgers niet zelfstandig mogen nadenken en zich vooral niet kritisch mogen uiten over wat journalisten en opiniemakers in zijn krant schrijven.
Op grond van welk beginsel of regel dienen journalisten eigenlijk boven alle kritiek (dus ook van burgers) verheven te blijven?
Robert VanWaning 
Er is dringend een onafhankelijk toezichthoudend orgaan nodig.De ovetredingen de de eenzijdigheden censuur worden geleidelijk maar gestaag steeds erger.
Je kunt 2 dingen doen…..het accepteren als een onvolmaaktheid in een onvolmaakt systeen wat virtuele interactie nu eenmaal met zich mee brengt…….of als Don Quixote er maar over blijven door emmeren….het ene zal je wellicht wat pijn doen en het andere zal je leven gaan beheersen.
Er zijn er trouwens wel meer die met de regelmaat van de klok op de paniekknop drukken als het zo uitkomt of wanneer het dunnetjes gaat worden….ik heb je eens een prachtig voorbeeld daarvan gegeven.
kanker toch op met die imbiciliteit!
@Ruud, inderdaad.
@Saint, vind jij in het algemeen dat mensen een onterechte en onrechtmatige veroordeling en straf maar moeten accepteren? Ook als ik mijn onverdiende verbanning accepteer, zal die mijn leven blijven beheersen omdat ik hierdoor mijn mening niet kan uiten op het platform van mijn keuze. En dat doet niet alleen pijn maar de discussie is geen afspiegeling meer van de verschillende meningen. Dit is vanuit democratisch oogpunt onaanvaardbaar.
@Joost Tibosch Sr., insgelijks, maar dan zonder die grofheid.
Volgens mij schrijf je dit soort berichten al sinds 2005. Al wat opgeschoten in een gelukkug leven?
Zaterdag, Zondag, Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag, Vrijdag, Zaterdag, Zondag, Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag, Vrijdag, Zaterdag, Zondag, Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag, Vrijdag, Zaterdag, Zondag, Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag, Vrijdag, Zaterdag, Zondag, Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag, Vrijdag, Zaterdag, Zondag, Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag, Vrijdag, ….
@Grutte Pier,
Dit soort berichten schrijf ik inderdaad sinds 2005. Althans, de strekking is steeds dezelfde maar de voorbeelden zijn daarentegen telkens nieuw en altijd actueel.
Dit bevestigt de juistheid van mijn aanklacht, namelijk dat de journalistiek ondemocratische methoden gebruikt om terechte kritiek op haarzelf te onderdrukken en om critici de mond te snoeren.
Argumenten als ‘bagger’ en ‘vervuiling’ die onlangs nog door de ombudsman van de Volkskrant in zijn column werden gebruikt tegen zijn critici, zijn slechts voorwendsels om deze antidemocratische praktijk te verhullen.
Burgers die niet protesteren tegen dit soort praktijken, zijn de democratie niet waard of hebben er juist belang bij dat die door toedoen van een onbetrouwbare pers niet goed meer kan functioneren.
@Ruud,
Wat flauw om mijn weblog zo te gebruiken. Als je daar spijt van hebt, zal ik graag voldoen aan jouw verzoek om je zinloze ‘bijdrage’ van 10:25 dezer te verwijderen. De geschiedenis van dit weblog zal daarmee niet zodanig worden vervalst dat de reacties op mijn weblog geen getrouwe afspiegeling meer is van de verschillende opinies mbt het onderhavige onderwerp.
@Robert,
De reageerder daarvoor meende zich een opmerking op een ander beschouwend vlak te kunnen veroorloven, en op dat vlak heb ik hem van repliek gediend. Ik neem aan dat je begrijpt wat er bedoeld werd (2x).
Ik zie dus het probleem niet zo.