Suzanne Weusten besprak in de rubriek Tijdschriften (VK, 22/11 jl) het blad Goodies. Dat heeft als thema ‘de nieuwe mens’ die graag wil genieten zonder schuldgevoel. Daar is echter helemaal niets nieuws aan. Die wens is immers al zo oud als het leven op aarde. Of in ieder geval zo oud als de zondeval. Zelfs een hond kijkt schichtig als-ie een biefstuk van het aanrecht gejat heeft.
Net als bij die hond staat menselijk ‘schuldgevoel’ voornamelijk in verband met de straf die de vorige keer volgde op een soortgelijke gedraging. De redactie van Goodies wil vliegen graag straffeloos maken, zodat bij de lezers gaandeweg ook het schuldgevoel zal verdwijnen: Vlieg maar raak, desnoods drie keer per jaar een heel eind weg. De aardige jongens en meisjes van Goodies zullen graag voor jullie leuke verre bestemmingen uitproberen op kosten van de reisorganisaties en vliegmaatschappijen!
De luchtvaartindustrie mag niet klagen over deze steun uit journalistieke hoek, maar is dit wel in overeenstemming met normen van onafhankelijkheid en objectiviteit waar hoofdredacteur Pieter Broertjes zich zo graag op beroept? En hoe zit het met de waarschuwingen en aanbevelingen van Al Gore, die Engelse econoom (!) Nicholas Stern, alle wetenschappers van het IPCC en niet te vergeten Kofi Anan?! Laat Suzanne Weusten zich niet voor een paar karretjes tegelijk spannen, namelijk die van de luchtvaartlobby en die van de mensen die met Goodies een vette winst plus gratis vliegreizen willen verdienen?
Iedereen weet dat vliegen buitengewoon hinderlijk, verspillend, vervuilend en klimaatbedervend is. Vliegen is echter verslavend en daarom hebben alle verhalen over de gevaren en bezwaren ervan niet zo veel effect. Zelfs teksten als ‘Vliegen is schadelijk voor het klimaat’ op alle vliegtickets zouden niet helpen. Net als bij andere vormen van verslaving zijn mensen namelijk heel behendig in het verzinnen van excuses en rechtvaardigingen. Zo was zelfs op een website van Groen Links-aanhangers lezen dat vliegen ‘nu eenmaal bij deze tijd hoort’, maar dat ‘vliegen zonder schuldgevoel’ (daar gaan we weer!) mogelijk is door allerlei vormen van compensatie.(1) Groen Linksers en andere ‘geëngageerden’ onderscheiden zich door naast hun kop ook nog een boom in het zand te steken. Dat is heel mooi, maar het helpt niet of nauwelijks tegen de schadelijkheid van vliegen.
In een geglobaliseerde wereld zijn mobiliteit, verspilling, vervuiling, herrie, desastreuze klimaateffecten nauw verbonden met een collectieve blindheid voor de gevolgen van het eigen gedrag. Wie zonder schuldgevoel denkt te kunnen vliegen, heeft geen verstand en/of geen geweten. ‘Vliegen zonder schuldgevoel’ is erger dan een illusie: het is (zelf)bedrog. Die uitstoot van CO2 is maar een onderdeel van het grote probleem waarmee de luchtvaart de wereld opzadelt.
Het vliegverkeer weeft met zijn uitstoot een ‘ijsgordijn’ rondom de hele wereld. De zonnestraling (licht en warmte) wordt door die permanente hoge ‘sluierbewolking’ (een eufemisme) deels teruggekaatst naar het heelal, deels geabsorbeerd en deels (gefilterd) doorgelaten naar de aarde. Het eerste gevolg van luchtvaartbewolking is dus een vermindering van kwaliteit en kwantiteit van het zonlicht dat het aardoppervlak bereikt. Het tweede effect van de uitstoot van vliegtuigen ontstaat doordat vliegtuigsmog (want dat is het in feite) veel microscopisch-kleine vaste deeltjes bevat. Die ‘aërosolen’ kunnen tijdens hun zwevende bestaan verscheidene keren fungeren als condensatiekernen, als de omgevingslucht verzadigd is voor water of ijs. Hierdoor ontstaat dan een bewolking van ijskristallen of waterdamp die zonder vliegverkeer niet was ontstaan. Hetzelfde geldt voor neerslag (hagel, sneeuw en regen), als de wolken oververzadigd raken. Het weer is nu eenmaal een spel van marginale gebeurtenissen die nét wel of nét niet plaatsvinden, afhankelijk van de meteorologische omstandigheden en de aanwezigheid van voldoende waterdamp en condensatiekernen. De derde vorm van schadelijkheid van vliegverkeer bestaat uit de groet hoeveelheden waterdamp die vliegtuigen achterlaten in de hogere luchtlagen. Al die (bevroren) waterdamp draagt natuurlijk ook in hoge mate bij aan wolkvorming op verschillende hoogten, allereerst rond de tropopauze op zo’n 10-13 km hoogte en later op lagere hoogten.
Vliegtuigsmog (2) heeft gevolgen voor het weer (wolken, regen, droogte), het klimaat (opwarming) en voor de kwaliteit en kwantiteit van het zonlicht dat het aardoppervlak bereikt (global dimming). Niemand wil dit weten. Zelfs Groen-Linksers kennelijk niet. Daarom versluieren onze weerkundigen heel gedienstig de schadelijke gevolgen van het vliegverkeer. Zelfs al de hemel stijf staat van de vliegtuigsmog, beweren Erwin Kroll en Marjon de Hond glashard dat de hemel onbewolkt is en dat de zon ‘volop schijnt’.
Ik heb begrepen dat het vliegen per passagier-kilometer ongeveer evenveel brandstof kost als een middenklasse auto. Ieder vliegtuig dat hier in Amstelveen over onze hoofden raast, is qua verbruik (en zeker qua lawaai!) dus gelijk aan een sliert van zo’n 300 auto’s. Wie dus wil ‘vliegen zonder schuldgevoel’, moet dus thuis blijven.
Als de redactie van Goodies zijn lezers verzekert dat ‘genieten zonder schuldgevoel’ heel goed te verenigen is met drie keer per jaar een eind weg te vliegen, dan bewijst dit alleen dat journalistiek vaak wordt gebruikt als dekmantel voor bedrog en volksverlakkerij. Daar moet een zichzelf respecterende journaliste niet aan mee willen werken.
(1)
Vliegen zonder schuldgevoel
Geschreven door Redactie op Sun 11 Sep 2005 om 00.17u.
“Wereldburgers in de Linkse Lente zijn mobiel, reislustig, nieuwsgierig naar de wereld om hen heen. Reizen per vliegtuig kan een belangrijk hulpmiddel zijn om die nieuwsgierigheid te bevredigen. Omdat we respect hebben voor de aarde, de natuur en het milieu, stappen we niet gedachteloos in het vliegtuig. Als het kan, nemen we de trein of de bus. Maar als het moet, vliegen we zonder schuldgevoel, klimaatgecompenseerd: de hoeveelheid CO2 die door ons toedoen wordt uitgestoten, laten we weer uit de atmosfeer halen door nieuw aangeplant bos. Bomen voor vliegen. GroenLinks heeft moeite met het idealistenadagium ‘gij zult niet vliegen’. […]”
Vlieg voortaan zonder schuldgevoel
(2) Zie: Contrails
Robert VanWaning 