Verbanden leggen is het leukste wat er is. Vandaag stonden in de VK respectievelijk een uitgebreid verhaal van Raoul du Pré over ‘campagneleider en spindoctor’ Kay van der Linde, een verslag van Philippe Remarque over een ‘debat’ tussen Verdonk en Rutte, en een Profiel van de Hongaarse premier Ferenc Gyurcsány, geschreven door Sara de Sloover. Zij had het over het ‘uitgekookte gebruik van de media’ door de Hongaarse premier. En dat is precies wat Kay van der Linde met journalisten als Du Pré en Remarque probeert te doen: Benutten.
Hoe gaat dat nu eigenlijk in zijn werk? Laten journalisten zich bewust of onbewust gebruiken door zulke ‘spindoctors’? Die kunnen niet zonder journalisten, maar geldt het omgekeerde ook? En is dat dan uit journalistieke plichtsbetrachting, uit gemakzucht, uit behoefte aan de verlokkende overzichtelijkheid van politieke slogans of toch voornamelijk uit de opwinding die arenagevechten toch nog altijd bij de meest beschaafde en verstandige mensen teweeg brengt?
Het is wel duidelijk dat spindoctors niets voor elkaar krijgen zonder ruimhartige medewerking van ‘de media’. Maar waar houdt dit op? Er is altijd het risico dat het samenwerkingsverband van politieke leidersfiguren, spindoctors en journalisten leidt tot resultaten die niet in lijn liggen met het maatschappelijk belang.
Die kreet van Kay van der Linde ‘Journalisten zijn de vijand van mijn klant’, hoe moeten wij die duiden? Wat is daarvan waar, wat is onzin, en waar begint het spelletje om journalisten te prikkelen en hopelijk zó boos te maken dat zij de ‘klant’ van de spindoctor uit wraakzucht gaan ridiculiseren of (nóg mooier!) demoniseren? Zodra dat proces op gang is gezet, verloopt de kettingreactie immers vanzelf. De politicus fungeert dan alleen nog maar als de kathalysator die door zijn of haar media-adviseur in nauwkeurige doses aan het proces wordt toegevoegd of juist even daaraan wordt onttrokken, afhankelijk van het gewenste optimum tussen kwaliteit en kwantiteit. De journalitiek (geen spelfout, maar een neologisme) doet verder het zware en vuile werk.
Is zo’n spindoctor het product of juist de procesbestuurder? En betekent mediacratie niet eigenlijk ‘power to mediocracy’?
De aanpak van Kay van der Linde is niet alleen erg Amerikaans maar ook wel erg doorzichtig. Moeten wij ons echt willoos de kant laten opsturen die hij bepaalt, of kunnen wij nog laten zien dat wij de VS niet in alle opzichten wensen na te volgen?
Kunnen journalisten zich nog permitteren om te zeggen ‘Bekijk het maar, beste spindoctor, wij hébben het liever ergens over. Als je geen inhoud te bieden hebt dan hebben wij niets om over te schrijven. The buck stops here. Basta ya!’
En hoe weten de burgers wiens boodschap zij horen of lezen, als zij niet weten welke zinnen door wie zijn bedacht, geselecteerd of juist weggelaten?
Robert VanWaning 