Van: Robert van Waning
Verzonden: woensdag 30 mei 2001 15:07
Aan: Red Vkr Redactie (Aan: Anet Bleich)
Onderwerp: Joden: ras, volk of racistisch volk?
Geachte Anet Bleich,
Uw vraag ‘Wie is er bang voor vreemde smetten’ (VK 31/1 jl) vond ik, komend van u, opvallend.
U heeft immers (in uw eigen woorden) uw hart verloren aan een cultuur die gebaseerd is op etnische exclusiviteit en u laat ook regelmatig weten hoezeer u zich verbonden voelt met het enige land dat dit exclusivisme officieel en institutioneel als uitgangspunt en als doelstelling heeft gekozen en het teken daarvan zelfs in zijn vlag voert. Of is de Davidsster inmiddels net zo’n etnisch-neutraal teken als een cederboom en is Israël zonder dat ik het wist een toonbeeld geworden van de door u steeds zo hartstochtelijk beleden openheid, multi-etniciteit, multiculturalisme, tolerantie en pluriformiteit? Ik dacht het niet.
Israël is immers nog steeds het land waar mensen uit afkeer van vreemde smetten alleen met leden van het eigen volk trouwen zodat zij smetvrije kinderen krijgen om de smetvrije toekomst van hun smetvrije land te waarborgen. Over een ‘geconstrueerde eigenheid’ gesproken. De enige immigratie die Israël aanmoedigt is die van het eigen volk. Over deportatie van ‘volksvreemde elementen’ wordt in de Knesset zelfs openlijk gediscussieerd, zonder dat ik daarover ooit een ‘j’accuse’ van u heb gehoord.
Als het bovenstaande wat rauw op u overkomt, beroep ik mij graag op wat u op 14 november 2001 (‘Recht op misverstanden’) schreef: “Ik sta open voor elk antwoord en elke nieuwe misvatting. Want voor het recht op misverstanden vecht ik graag.” Misschien wilt u mij vertellen waaruit mijn misverstand bestaat en waarom de smalende toon waarop u over blonde mannen en peper-en-zout kleurige vrouwen schrijft helemaal niet gebaseerd is op etnoculturele geborneerdheid.
Nadat uw echtgenoot het vorige boek van Norman Finkelstein in Vrij Nederland had neergesabeld als een typisch product van joodse zelfhaat, deed u het op 24/11 jl nog eens dunnetjes over met uw vernietigde recensie van ‘Beyond Chutzpah’. U schreef:
“Niet alles wat Finkelstein in ‘De drogreden van het antisemitisme’ betoogt, is onzinnig.”
Het is niet te hopen dat uw lezers u serieus nemen, want in werkelijkheid is het een integer en doorwrocht werk. Hij dramt hoogstens wat door tegen Alan Dershowitz, maar daar heeft hij ook wel goede redenen voor, die hij ook állemaal opsomt. Dat is echter niet hetzelfde als ‘simplistisch tekeer gaan’. Bas Blokker schreef dan ook terecht: “Finkelstein [komt] vanzelf naar voren als een uiterst evenwichtige wetenschapper.” (NRC, 24-2-2006)
Ik ben benieuwd naar uw oordeel over het niet minder kritische boek van Yakov M. Rabkin, ‘In naam van de Thora’. (Hieronder een interview dat ‘Liberales’ met hem had.)
Nu Israël zo duidelijk aanstuurt op een aanval op Iran, daarbij gesteund door een paar columnisten van de Volkskrant, sta ik weer helemaal op scherp. Ondertussen zie ik de ongemarkeerde vrachtvliegtuigen met Amerikaanse vernietigingswapens voor Israël vanuit mijn raam opstijgen. Maar over de noodzaak om díe smokkelroute te blokkeren schrijft niemand.
Journalistiek onafhankelijk, integer en betrouwbaar? Ik geloof daar niks meer van.
Vriendelijke groet,
Robert van Waning.
___________________________________________
Nieuwsbrief 158 – Vrijdag 26 januari 2007
‘Liberales is een onafhankelijke liberale denktank’
Interview: ‘Het zionisme is een breuk met het verleden – Yakov Rabkin.’
http://www.liberales.be/cgi-bin/showframe.pl?interview&rabkininterview
Yakov Rabkin zet in zijn boek In naam van de Thora. De geschiedenis van de antizionistische joden de debunking in, net zoals joodse denkers als Finkelstein en Novick het deden in verband met de uitbuiting van de shoah, literatuurwetenschapper Jan Oegema met de publieke religie rond Auschwitz en anderen zoals de Israëlische historicus Benny Morris in verband met de uitdrijving van de Palestijnen en de kwalijke rol die de nationalistisch-socialistische kolonisatiebeweging die men zionisme noemt daarin speelde.
Wim van Rooy had een interview met de spraakmakende auteur:
WvR: Het thema van uw boek ‘In naam van de Thora. De geschiedenis van de antizionistische joden’, dat pas bij uitgeverij Houtekiet in het licht werd gegeven, is voor de buitenstaander erg complex. De meeste politici onderkennen niet dat de politiek van het zionisme heel wat weerstand oproept bij joden in Israël en daarbuiten, terwijl het conflict tussen Israël en de Palestijnen volgens velen toch de kern is waarrond heel wat conflicten draaien. Solide kennis van wat u schrijft zou niet onaardig zijn! Het zou ‘plichtlectuur’ moeten zijn voor elke diplomaat, politicus en journalist.
Yakov Rabkin: Inderdaad, wie de situatie in het Midden-Oosten en die van de joden wil begrijpen, zou mijn boek grondig moeten lezen. Wat mijn werk eigenlijk wil doen, is het uitklaren van de begrippen en concepten die in verband met Israël worden gebruikt. Op die manier zal men op een minder gemystificeerde manier dan nu kunnen oordelen. Ik licht enkele taboes op waardoor men de huidige politieke situatie beter zou kunnen begrijpen. Nu lees ik in de media steeds dezelfde dingen. Er wordt immers overal een ratjetoe, een amalgaam gemaakt van begrippen en concepten in verband met het Israëlische zionisme. En daar hebben alleen diegenen baat bij die het debat willen ontwijken.
WvR: Bedoelt u daarmee onder meer de VS? Heeft men in dat land werkelijk geen inzicht in wat het zionisme echt betekent of van de complexiteit ervan? Of weet men wel beter en kiest men, onder druk van het machtige lobbywerk van de aanhangers van Israël en van de christelijke zionisten, steevast de kant van dat land? Of is er nog een andere agenda?
Yakov Rabkin: Het merkwaardige is dat ‘christelijke zionisten’ de meerderheid van de zionisten uitmaken! En de man in het Witte Huis luistert naar hen. Voor hen is het Einde der Tijden en de wederkomst van Christus belangrijk, en die kan bespoedigd worden via steun aan Israël. De joden moeten echter eerst nog bekeerd worden tot het ware geloof.
Voor deze Amerikaanse christenen representeert de staat Israël een mythe; wat ze voor ogen hebben is een theologisch project. Voor anderen, joodse zionisten, is de staat Israël een funderende mythe: van de realiteit willen zij niets weten. Zij houden ons tegen elke evidentie in een idyllisch en geünifieerd beeld van Israël voor. Het is door die visie dat de politiek van de VS geïnspireerd wordt maar natuurlijk ook door erg concrete belangen!
Maar op een dag zal het gedaan zijn met de bescherming van de VS en zullen zij zien in welk moeras ze werden meegezogen. Er is echter op dit moment geen debat over en ik hoop dat mijn boek ertoe bijdraagt dat te openen. Er is daar op dit moment geen discussie over, ook niet onder de joden.
Als drie haredim, anti-zionistische joden dus, naar Iran reizen, dan voelt Israël zich al bedreigd! Hoe kan zoiets echter een nucleaire macht als Israël bang maken?! Er is een ongelooflijke broosheid, een zich onmiddellijk bedreigd voelen bij de zionisten, men is in een straatje-zonder-eind gekomen, maar de zionisten willen er niet over discussiëren. En dat begrijp ik zelfs, want vanaf het moment dat men daarover écht gaat spreken, zullen er heel wat minder fraaie dingen naar voren komen.
Ik ben ervan overtuigd dat Israël het anti-zionistische en traditioneel-judaïsche discours van de grote 20ste-eeuwse rabbijnen zal moeten integreren, wil men uit de impasse geraken; toch bespeur ik een kleine breuk in het Israëlische denken wanneer ik constateer dat ik mijn visie in bepaalde joodse tijdschriften, bijvoorbeeld in Engeland, kan uiteenzetten. In Frankrijk is dat minder het geval omdat men er meer ‘gezioniseerd’ is.
WvR: Wat mij opvalt in uw boek is dat u zelf geen stelling inneemt maar dat u de (judaïsche) bronnen van twee millennia laat spreken, dat u ze bekend maakt bij geïnteresseerden, die er spijtig genoeg zelden weet van hebben.
Yakov Rabkin: Ik laat zien, hoop ik, dat telkens als het joodse volk de waarschuwingen van zijn profeten, rabbijnen en denkers niet volgde, de vernietiging imminent was. Er zijn voorbeelden daarvan te over. Wanneer men in opstand kwam tegen de naties waarin men woonde, liep het telkens slecht af, en die waarschuwingen staan in alle judaïsche bronnen. De zionisten echter gebruiken de voorbeelden van joods militarisme als symbool. Zij willen een sterk volk zijn, maar dan loopt het slecht af, dat ziet men nu ook in het Midden-Oosten.
WvR: Wat shockeert is de bijna rechtvaardiging van de shoah vanuit de joodse teksten: het is alsof men niet braaf genoeg is geweest en dus terecht op zijn donder kreeg!
Yakov Rabkin: Maar dat is nu juist het religieuze denken! Dat gaat uit van een goddelijke rechtvaardigheid. Als er zich dus zo¹n grote catastrofe als de holocaust voordoet holocaust opgevat als ‘brandoffer’ dan moet er een goddelijke reden zijn. Ook de stichting van de staat Israël is zo¹n daad van eigenrichting die slecht valt. Antizionisten willen daarmee niets te maken hebben, al zijn er ook rabbijnen die overstag zijn gegaan, die zionist zijn geworden, zeker na het zogenaamde ‘goddelijke teken¹ van de Zesdaagse Oorlog.
Maar ook hier zal men zien dat het slecht afloopt met Israël. Men wil daar echter niet over discussiëren. De antizionisten zijn een ongemakkelijke tegenstander omdat zij zich beroepen op het ethische aspect van de Thora, en daarin wordt genoeg gewaarschuwd voor het breken van de drie eden die men afgelegd heeft. Het is alsof men aan de Belgische of Franse communistische partij indertijd gevraagd zou hebben om de Sovjet-Unie in vraag te stellen. Wie als journalist over het antizionisme schrijft, wordt onmiddellijk voor antisemiet uitgescholden. Het is ook plezierig om vast te stellen dat zij die mijn boek gelezen hebben ervan houden, en dat het gehaat wordt door hen die het niet gelezen hebben.
WvR: Bestaat niet het gevaar dat uw boek niet gelezen zal worden juist omdat het vertrekt vanuit religieuze bronnen?
Yakov Rabkin: Juist! Maar dan wil ik het plaatje omdraaien. Omdat we concluderen dat de staat Israël niets maar dan ook niets te maken heeft met de joodse theologie of met het judaïsme moeten we over deze staat praten zoals we bijvoorbeeld praten over Bangladesh of Senegal. Maar dat is nu juist het probleem: nooit wordt er over Israël gesproken als over een gewone staat. Aan de ene kant willen de zionisten Israël legitimeren als een staat die zich in de joodse traditie bevindt, maar terzelfder tijd handelen ze als een Œnormale¹ staat is. Ik heb van een joods intellectueel ooit eens het volgende gelezen: ŒOur claim to this land is simple: God doesn¹t exist and he gave us this land¹. Het land Israël is volgens het ware judaïsme een goddelijke idee die niet met zoiets concreet als grond kan worden verbonden. Als zionisten beweren dat wat rabbijnen zeggen allemaal gedemodeerd is, dan moet men niet spreken over continuïteit. Het zionisme is een ware revolutie in het joodse denken, een breuk met de traditie, de negatie van het verleden; daarom was er zoveel tegenstand, zowel bij het ontstaan ervan als later. De diep ethische traditie werd verlaten en ingeruild voor een vorm van militant gedrag, etnisch nationalisme en militarisme. Maar in de religieus-zionistische scholen spreekt men daar natuurlijk anders over…
WvR: Discussieert men er in joodse kringen niet genoeg over?
Yakov Rabkin: Bepaalde chassidische joden zeggen inderdaad dat het joodse probleem erin bestaat dat het joodse volk na zijn uitdrijving uit Spanje niet echt meer gefilosofeerd heeft. Men heeft angst om na te denken over de natuur van de Israëlische staat. Het zionisme is ontstaan in Rusland waar eerst binnen de Tsjerta een soort proto-zionistische staat ontstond. De Tsjerta was het joods-Russische getto, op grote afstand van de centra van de Russische cultuur en hun onmiskenbare aantrekkingskracht. Terwijl ze hun trouw aan de Thora opgaven, ontwikkelden seculiere joden, in navolging van de opkomende Poolse, Litouwse en Finse nationalismen, een nationale visie. Laten we echter niet vergeten dat slechts één procent van de Russische joodse emigranten rond de eeuwwisseling naar Palestina emigreerde, de meerderheid koos voor Noord-Amerika. Russische staatsburgers vormden, in antwoord op het moordzuchtige antisemitisme, de harde kern van het zionistische activisme. Ben-Gurion bijvoorbeeld, de ware stichter van de staat Israël, was een bewonderaar van Lenin en Jabotinsky keek op naar de Italiaanse variant van het nationalisme en was voor een gespierd jodendom. De breuk met het judaïsme was totaal en werd ook zo gepercipieerd door een meerderheid van de joden, zowel geassimileerde als niet-geassimileerde.
WvR: Theodor Herzl, stichter van het politieke zionisme, pretendeerde echter het hele joodse volk te vertegenwoordigen, wat zowel rabbijnse autoriteiten als hoge functionarissen in de gemeenschap irriteerde.
Yakov Rabkin: Joden waren altijd een geloofsgemeenschap geweest en gingen nu een lotsgemeenschap vormen. De staat werd belangrijker dan de joden. De vooraanstaande politieke wetenschapper Schlomo Avineri formuleert het zo: ³Het zionisme was een uitvinding van intellectuelen en geassimileerde joden (…) die de rabbijnen hun rug toe draaiden, naar een modern leven streefden en wanhopig naar een oplossing voor hun existentiële angst zochten². Later ontstond dan de grootscheepse Œzionisatie¹ van de geschiedschrijving onder meer door de joodse geschiedenis als het verhaal van de Israëlische natie voor te stellen en door een teleologische versie van de geschiedenis te hanteren. Daartegen richtten zich dan de nieuwe historici die het determinisme van hun voorgangers verwierpen en de diaspora rehabiliteerden. Maar de nationaal-religieuze beweging met haar nadruk op het nederzettingenbeleid heeft zich met succes aan de Israëlische joden opgelegd, van wie de meesten noch de politieke visie noch het geloof delen. Hun succes is groot op de immigranten uit de voormalige Sovjet-Unie.
Onder de orthodoxen zijn het alleen de nationaal-religieuzen die de Israëlische staat zien als een vervulling van de messiaanse belofte, een idee die haaks staat op de joodse traditie die nooit de nadruk legt op het historische proces maar op morele conclusies. De Thora is het verslag van goddelijke interventie in de geschiedenis, niet van historische daden. Mijn boek heeft waarschijnlijk ook succes omdat het de Russische dimensie van het zionisme beklemtoont. Er loopt een rechte lijn van het zionisme naar de rechtse Moledet, de agressieve Moederlandpartij, die veel bewonderaars heeft in Russisch-nationalistische kringen.
De Russische dimensie van het zionisme is niet te overschatten. De Russische culturele invloed is enorm: Moshe Dayan, Ezer Weisman, Itshak Rabin, Raphael Eitan en Ariel Sharon zijn allen nakomelingen van Russische joden, wier neiging om geweld te gebruiken op één lijn kan worden gesteld met hun vervreemding van de joodse traditie. De lezers die het makkelijkst te overtuigen zijn van de juistheid van mijn stellingen, zijn christenen en atheïsten, bijvoorbeeld omdat zij aanvoelen dat datgene wat de televisie dagelijks laat zien in verband met Israël weinig met judaïsme te maken heeft.
WvR: Wat te denken van die rabbijnen die toch zionist zijn geworden? Van die rabbijnen die niet te vergelijken zijn met mensen als Ben Gurion maar die, tegen alle judaïsme in, toch de staat Israël aanvaarden?
Yakov Rabkin: De revolutie die het zionisme toch is, betekent zoals gezegd de ontkenning van het verleden. Het jodendom echter betekent traditie; de mensen met de mitrailleur in de hand zijn tegen de jood-ethische traditie, al passen ze dan de spijswetten toe. Zij zeggen zelf dat ze een nieuwe traditie willen toepassen. Ik heb daar geen probleem mee, het christendom is tenslotte ook voortgekomen uit het judaïsme, maar als antropoloog moet ik dan zeggen dat de zionisten een nieuwe religie gemaakt hebben die met het jodendom niets gemeen heeft! Maar zij zeggen wel dat ze de échte joden zijn. Zij zijn, zo beweren ze, het nieuwe Jeruzalem en wie geen zionist is, is geen echte jood. Ik verwijs hier naar het uitmuntende boek van Noah Efron Real Jews: Secular versus Ultra-Orthodox and the Struggle for Jewish Identity in Israel uit 2003.
WvR: Wat u beschrijft impliceert ook dat, fenomenologisch gesproken, hét zionisme bestaat, dat er een essentie aanwezig is, ook al is er een links en rechts zionisme of een religieus zionisme (Mizrachi-zionisme) met telkens een verschillend discours.
Yakov Rabkin: Het feit dat men aanving met over een concreet land te spreken waarbij men rechten begon op te eisen, doet mij zeggen dat er zoiets bestaat als hét zionisme. Het gaat in het judaïsme niet over rechten maar over morele verplichtingen, over nederigheid en barmhartigheid en niet over militantisme of heroïsme. Het zou triest zijn mocht Nietzsche uiteindelijk gewonnen hebben! Het zionisme is uiteindelijk een ŒUmwertung¹ van de judaïsche, traditionele waarden, met als bijverschijnsel bijvoorbeeld de sacralisering van de holocaust en de voortdurende nadruk op het slachtofferschap. Het zionisme is vandaag nog moeilijk te verdedigen. Het is zoals in de vroegere Sovjet-Unie: er is gewoon geen debat.
Mijn boek gaat er ook over te laten zien wat de rabbijnen in vele tijden hebben gezegd over het vreedzaam samenleven met de volkeren waaronder ze leefden. In het licht van de huidige situatie in het Midden-Oosten krijgen hun teksten een erg profetische betekenis en wordt het verwarrend vast te stellen dat het nog niet zo primitief was wat men in de judaïsche traditie voorhield! Dat is pas universalistisch.
Mijn boek is er voor eerlijke en progressieve mensen die kennis willen nemen van een andere stem. Ik heb dat gedaan door gewoon weer te geven wat men anders nooit of zelden hoort, niet op een militante manier zoals bijvoorbeeld Finkelstein dat doet. Mijn boek is geschreven met een zekere nederigheid. Wie ben ik om te zeggen wie gelijk heeft?! Ik stel de geschiedenis voor ik analyseer en ik stel vast. Het haredi-jodendom is vreedzaam. Ik constateer bijvoorbeeld dat heel wat Libanezen die het jodendom goed kennen, tijdens de Israëlische bombardementen opmerkten: dat is niet joods. Mijn boek is gelukkig ook in het Arabisch verschenen. Het zionisme en de haredim: het zijn twee verschillende religies, twee verschillende werelden, de ene arrogant, beyond chutzpah en heroïsch-romantisch-patriottisch, de andere nederig. De politici in de meeste Europese landen weten helaas niets over het joodse denken en het judaïsme en focussen alleen op Israël dat volgens mij suïcidair tewerkgaat – en op de shoah (totale vernietiging), die ze holocaust noemen, wat een positieve en religieuze connotatie heeft als Œeen brandoffer voor god¹.
WvR: Wat in verband met de toekomst?
Yakov Rabkin: Ik ben opgegroeid in de vroegere Sovjet-Unie. Daar is de situatie ook veranderd. Ik blijf dus optimist, net zoals Sakharov dat ook bleef, ondanks alle tegenkanting en miserie. Anders had ik dit boek niet geschreven.
Bron: Interview door Wim Van Rooy (wimvanrooy@gmail.com):
‘Yakov M.Rabkin, In naam van de Thora. De geschiedenis van de antizionistische joden, Houtekiet, 2006
Dit document werd afgeprint van op de website van Liberales, een onafhankelijke, liberale denktank. Bezoek onze website op http://www.liberales.be.
___________________________________________________________
Van: Robert van Waning
Verzonden: vrijdag 26 januari 2007 13:54
Aan: ‘Garschagen, Oscar’
Onderwerp: Álle critici worden naar de marge gemanoeuvreerd
De Lobby slaagt er nog steeds in om álle critici van het seculiere zionisme onder de meest vreselijke verdachtmakingen naar de marge van de maatschappij te manoeuvreren. Wie nog iets te verliezen heeft, kan maar beter zijn mond houden of zich slechts in bedekte termen uiten. Heeft u nog wel eens iets van Mearsheimer en Walt gehoord? Er zijn weinig media die niet voor deze druk bezwijken. Alex Burghoorn van de Volkskrant is in mijn ogen een dappere uitzondering. De reactie op de onderdrukking van de waarheid laat zich voorspellen, en past wellicht in het scenario.
Groet,
Robert van Waning
________________________________________
on 01-02-2007 17:16, R van Waning wrote:
Van: rvwaning Robert van Waning
Verzonden: woensdag 1 februari 2007 17:16
Aan: Red Vkr Redactie (Aan Anet Bleich)
Onderwerp: Anet Bleich (Joden, ras, volk of racistisch volk?)
(Niet voor publicatie.)
Geachte mevrouw Bleich,
Kennelijk bestaat er nog steeds onduidelijkheid over de vraag of joden een volk of een ras zijn.
Marcel van Dam schreef op 17 mei jl. in de Volkskrant dat antisemitisme terecht als een vorm van racisme wordt beschouwd. Lezer Henk Wolzak wees hem terecht: Joden zijn, net als Arabieren en Palestijen, een semitisch volk. Op het Online Forum van de Volkskrant merkte een deelnemer op dat joden een volk zijn, toen iemand had geschreven over het ‘joodse ras’.
Vanochtend schrijft ook lezer Ricardo Alberelli dat joden geen volk zijn, “omdat jood zijn een kwestie van religie is”. Er zijn immers ook Chinese, Marokkaanse en Russische joden, schrijft hij. Mede omdat u vanochtend (30 mei 2001) schreef over uw oom die rabbijn was, neem ik aan dat u zich, hoewel agnostica, beschouwt als een lid van de joodse gemeenschap in Nederland. Dan is joods zijn toch niet louter een kwestie van religie, zoals lezer Alberelli schrijft?
De stelling dat joden een volk en/of een religieuze groepering zijn en geen ras, is een te simpele voorstelling van zaken. Joden houden zich immers langs genetische weg (met huwelijks-, erfelijkheids- en immigratiewetten en -praktijken) in stand en bijeen. Er zitten elementen van een rassenleer en ‘Blut und Boden’ in de manier waarop het joodse volk zich in de wereld opstelt. Na eeuwen van diaspora is er nog steeds sprake van vol-joden en half-joden. Dat doet geen volk hen na. Sterker nog, het zou als ontoelaatbaar worden beschouwd. Als joden geen ras zijn, zijn zij wel een vrij racistisch volk. Ik haat racisten die zich ariër noemen, maar waarom moet ik begrip hebben voor mensen die zich nog steeds jood noemen, zelfs als zij niet religieus zijn?
Enige tijd geleden wijdde Volkskrant Magazine een omslagartikel aan “De Joodse Bruid”. Dat loog er niet om. “Het leek wel alsof mijn ouders roken dat zij niet joods was”, zegt een jongen als hij zijn nieuwe vriendin mee naar huis heeft genomen. Joodse jongens mogen van hun ouders wel oefenen op een niet-joods meisje, maar ermee trouwen is kennelijk uit den boze. Over racisme gesproken…
Racisme roept reacties op, ook als joden zich daaraan schuldig maken. Antisemitisme is deels verklaarbaar als reactie op racistische elementen in joodse opvattingen, gedragingen en wetten. De aanspraak op uitverkorenheid van het joodse volk is op zijn minst irritant pretentieus en op zijn ergst tamelijk fascistisch. Bij antisemitisme speelt de moord op Jezus nauwelijks rol. De meeste mensen weten helemaal niet dat Jezus een jood was en dat hij door zijn eigen volk vermoord is.
Een Nederlandse politicus van begin vorige eeuw (Van Lidt de Jeude?) schijnt gezegd te hebben dat men geen joden in een redactie moet halen, omdat die anders binnen korte tijd helemaal joods zal zijn. In een artikel werd dat beschouwd als een typisch anti-semitische opvatting. Is dat inderdaad zo? Telkens als een joodse redacteur een andere jood in de redactie haalt omdat die joods is, dan kán dit een vorm van racisme zijn. Andere kandidaten zijn misschien kansloos geweest omdat zij niet joods waren. Men mag kennelijk wel iemand voortrekken omdat hij joods is, maar je mag hem of haar daarom niet afwijzen.
De onverholen voorkeur van joodse redacteuren, programmamakers, presentatoren etc. voor joodse gasten en onderwerpen, maakt wantrouwig. Is men enthousiast over een joods iemand of een joodse kwestie omdat dit op objectieve gronden gerechtvaardigd is of vanwege de joodse aard van het onderwerp? Telkens als ik tegenwoordig een positief verhaal over een joods onderwerp lees, vraag ik mij tegenwoordig af of de auteur zelf ook joods is. Dat had ik vroeger nooit.
Joodse redacteuren en columnisten lijken steeds meer over joodse onderwerpen en personen schrijven. Lezers, luisteraars en TV-kijkers worden doodgegooid met joodse issues, en dan heb ik het niet alleen over Israel, joodse herstelbetalingen en teruggaven van joods bezit. Joodse onderonsjes zijn in de media schering en inslag. Niet alleen Oostenrijk heeft het natuurlijk steeds gedaan, maar ook Noorwegen is ook ‘heel verdacht’. Israël, dat het hoogst scoort op de racisme-index. blijft consequent buiten schot. En altijd weer die geroofde kunst, na bijna zestig jaar. Ook veel niet-joden hebben in de oorlog hun complete bezit, vrijheid of leven moeten prijsgeven, maar dat telt niet en van Jan Blokker mag je niet vergelijken.
De laatste tijd krijg ik meer dan ooit in mijn bestaan (ik ben van 1942) het besef opgedrongen dat ik niet-jood ben, en dus ook niet kwart-, half of vol-jood zoals kennelijk zoveel andere leden van de doelgroep van Nederlandse media. Hoor je er dan nog wel bij? Toch zijn de meeste Nederlanders niet een kwart of een half van iets, ook niet als hun grootouders nog wél ‘iets’ waren, bijvoorbeeld Indisch, Frans, Surinaams of wat dan ook. Normaal gaat dat ‘iets’ in het proces van assimilatie op in de gemeenschappelijke identiteit die men deelt met zijn omgeving.
In mijn jeugd, studietijd en werkzame leven heb ik nooit stilgestaan bij de vraag wie nu wel of niet jood was. Ik zou niet weten wie van mijn vriendenkring joods is of niet. Omdat ik er niet van uit ga dat ik na 59 jaar alsnog spontaan antisemiet zou worden, zoek ik de oorzaak van deze pre-occupatie buiten mijzelf. Als lezer, luisteraar en TV-kijker wordt men steeds vaker geconfronteerd met joodse kwesties. Daarbij wordt er steeds een beroep op je gedaan om kleur te bekennnen: Als je niet fout bent geweest dan had je het geweest kunnen zijn. Als niet-jood ben je verdacht. Alleen joden zijn niet fout geweest en dus kennelijk goed. Zeg maar uitverkoren. Zouden joden niet-joden helpen bij een bezetting door Israël?
Als de toenemende aandacht voor joodse onderwerpen een symptoom van muticulturalisme is, dan versterkt dit mijn kritiek op deze dwaalleer waar wij nog veel last van zullen krijgen. Bovendien is al die aandacht voor één bepaalde cultuur niet bepaald ‘multi’.
We mogen inderdaad niet vergeten dat antisemitisme geleid heeft tot de ernstigste misdaden waaraan de mensheid zich heeft schuldig gemaakt. Uit schuldgevoel of mededogen hoeft men joden niet het eeuwige recht op onfeilbaarheid en morele superioriteit te verlenen. Joden en niet-joden kunnen het beste als gewone mensen met elkaar omgaan.
Hoogachtend,
Robert van Waning
PS
Misschien stuur ik wel een afschrift van deze brief aan Janny Groen. Die is nog steeds zo geschokt over mijn suggestie dat er racistische elementen zitten in het jodendom, dat zij sindsdien weigert te reageren op pogingen mijnerzijds om aannemelijk te maken dat ik misschien wel lastig maar niet anti-semitisch ben, althans tot dusver niet. De laatste tijd bemerk ik bij mijzelf een toenemende ergernis over het gehamer over racisme door joden. ‘Kijk naar je eige’, denk ik dan.
Robert VanWaning 